ཐ་ཅི་ཁེ་རིགས།

ཐ་ཅི་ཁེ（塔吉克族）ཞེས་པ་ནི་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་ངག་རྒྱུན་ལྟར་ན་རྒྱལ་པོའི་ཅོད་པན་གྱི་དོན་ཡིན་པར་བརྗོད། མི་རིགས་དེ་ཞིན་ཅང་ཡུ་གུར་རིགས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ནུབ་ལྷོ་ས་ཁུལ་དུ་ཁྱབ་ཡོད་ལ། མི་གྲངས་ཀྱི60%ཙམ་ཧྲི་ཁུར་ཀན་ཐ་ཅི་ཁེ་རང་སྐྱོང་རྫོང་དུ་འདུས་སྡོད་བྱས་ཡོད། ཁྱོན་སྡོམ་མི་གྲངས51060ལྷག་ཡོད་ཅིང་། མི་རིགས་རང་གི་སྐད་ཆ་ཡོད་མོད། ཡིག་རིགས་ནི་ཡུ་གུར་རིགས་ཀྱི་ཡི་གེ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཐ་ཅི་ཁེ་རིགས་ཀྱི་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནང་ལ་ཚིལ་ལེན་དང་ཕྱི་ལ་གོང་བ་མེད་པའི་གཞུང་གཤགས་སྟོད་ལྭ་རིང་བོ་གོན་ནས་སྐ་རགས་བཅིངས་ཤིང་། ཁ་དོག་སྔོན་པོ་དང་དཀར་བོ། སྔོ་ནག་ཅན་གྱི་རས་ལ་དགའ། གྱོན་པའི་སྟེང་ལ་མེ་ཏོ་གཙགས་པའམ་མདོག་ཁྲ་ཁྲའི་གྱོན་པ་གཏན་ནས་མི་གོན། སྐྱེས་མ་རྣམས་ཀྱིས་སྨད་གཡོགས་སྟོད་འབྱར་ཅན་གོན་པ་དང་། གཉེན་བསྒྲིགས་ཟིན་པའི་བུད་མེད་ཀྱིས་སྐེད་པར་མེ་ཏོག་གཙགས་པའི་རས་ཁེབས་ཤིག་དཀྲི་བ་དང་ཞྭ་མོའི་སྟེང་ལ་མགོ་དཀྲིས་མདོག་དམར་བོ་དང་སེར་བོ་དཀྲི་བ་དང་། ཕོ་མོ་ཚང་མ་འཇུར་རྟ་ཡུ་རིང་གོན་པར་དགའ། 

ཐ་ཅི་ཁེ་རིགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ནི་གཙོ་བོ་དམངས་ཁྲོད་རྩོམ་རིག་ཡིན་ཞིང་དམངས་ཁྲོད་རྩོམ་རིག་ལས་སྙན་ངག་ནི་ཆེས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན། སྙན་ངག《ཐང་དཀར་རྒོད་པོ》དང《ནམ་ཡང་གསོན་པའི་ཁྲའུ་ཨར་ཁ་ཁི》ཞེས་པ་སོགས་ཀྱིས་བཙན་འཛུལ་པ་ལ་ངོ་རྒོལ་དང་མེས་རྒྱལ་གྱི་ལ་རྒྱ་སྲུང་བའི་དཔའ་བོའི་རང་བཞིན་མཚོན་ཡོད། དམངས་ཁྲོད་གཏམ་རྒྱུད《གངས་ལྷ་དམར་བོའི་གསང་བ》ཞེས་པ་ལས་ཐ་ཅི་ཁེ་མི་རིགས་ཀྱིས་ངོ་མཚར་ཆེ་ཞིང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་འཆར་ཡན་བསམ་པ་མངོན་པར་མཚོན་ཡོད། མི་རིགས་དེར་ངོ་ཤེས་མིན་གང་ཡིན་རུང་ཕན་ཚུན་ལ་འཚལ་འདྲི་དང་རྒན་པར་བརྩི་འཇོག་བྱེད་པའི་སྲོལ་བཟང་བོ་ཞིག་ཡོད། ཁོ་ཚོས་གཉེན་སྟོན་བྱེད་སྐབསས་བག་མས་ཉིན་གསུམ་གྱི་བར་དུ་གདོང་རས་བླངས་མི་ཆོག་ལ། ཉིན་གསུམ་གྱི་རྗེས་སུ་བག་མའི་གཉེན་ཉེ་དང་བར་བ་སོགས་ཡོང་ནས་བག་མར་བཟའ་བཏུང་དྲངས་རྗེས་ད་གཟོད་བར་བས་བག་མའི་གདོང་རས་ལེན་པ་ཡིན། ཐ་ཅི་ཁེ་རིགས་ལ་འཛེམ་བྱ་ཧ་ཅང་མང་སྟེ། ཕག་དང་བོང་བུ། དྲེའུ་སོགས་ཀྱི་ཤ་མི་ཟ་ལ་རྟ་ཞོན་ཏེ་ལུག་ཁྱུའི་དཀྱིལ་གཤགས་ནས་འགྲོ་མི་རུང་ཞིང་ལུ་གུ་བཙའ་སྐབས་གཏན་ནས་བལྟ་མི་རུང་བ་སོགས་ཡོད། ཐ་ཅི་ཁེ་རིགས་ལ་སྨྱུང་གནས་གྲོལ་བའི་དུས་ཆེན་དང་། ཀུའུ་ཨར་པང་དུས་ཆེན། ཧྲིན་ཅས་དུས་ཆེན། ལོ་པ་ཐས་དུས་ཆེན་སོགས་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་དུས་ཆེན་ཅུང་མང་བོ་ཡོད། རྟ་ཐོག་ནས་ལུག་འཕྲོག་རེས་བྱེད་པ་ནི་ཐ་ཅི་ཁེ་རིགས་ཀྱི་མང་ཚོགས་རང་བཞིན་གྱི་བྱ་འགུལ་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན། གཉེན་སྟོན་དང་དུས་ཆེན་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་བྱ་འགུལ་འདི་སྤེལ་བ་ཡིན།