མཚོ་བྱང་ཁུལ་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི《མཚོ་བྱང་ཁུལ་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྒྲིག་སྲོལ》དང《མཚོ་བྱང་ཁུལ་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་སྒྲིག་སྲོལ》དཔར་འགྲེམ་བྱས་པའི་སྐོར་གྱི་བརྡ་སྦྱོར།

བྱང་སྲིད〔2021〕ཨང72པ།

རྫོང་སོ་སོའི་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དང་། མཚོ་སྔོན་པོ་ཞིང་ར། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྡེ་ཁག་སོ་སོར།  

《མཚོ་བྱང་ཁུལ་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྒྲིག་སྲོལ》དང《མཚོ་བྱང་ཁུལ་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་སྒྲིག་སྲོལ》དེ། 2021ལོའི་ཟླ9ཚེས30ཉིན་ཁུལ་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པའི་ཐོག་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ནས་གྲོས་འཆམ་བྱུང་ཞིང་། ད་ལྟ་ཁྱེད་ཚོར་དཔར་འགྲེམ་བྱེད་པ་ཡིན་པས་དོན་དངོས་དང་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་ནན་ཏན་བྱེད་རོགས།  

མཚོ་བྱང་ཁུལ་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་།
2021ལོའི་ཟླ11ཚེས3ཉིན།  

མཚོ་བྱང་ཁུལ་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྒྲིག་སྲོལ།

ལེའུ་དང་པོ། སྤྱིའི་དོན་ཚན།

དོན་ཚན་དང་པོ། མཚོ་བྱང་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བཅོ་ལྔ་པའི་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་དང་པོའི་ཐོག་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་སྐབས་གསར་བ་བདམས་ཐོན་བྱུང་། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་ལམ་ལུགས་ཅན་དང་ཚད་ལྡན་ཅན་དུ་གཏོང་བ་དང།  ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་ཇུས་ཐག་གཅོད་པ་དང་ཁྲིམས་ལྟར་སྲིད་འཛིན་ཆུ་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་ཆེད། 《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས》དང་། 《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་རིམ་པ་སོ་སོའི་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་དང་ས་གནས་རིམ་པ་སོ་སོའི་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་རྩ་འཛུགས་བཅའ་ཁྲིམས》དང་།  《མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྒྲིག་སྲོལ》 དང་། 《མཚོ་བྱང་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་རང་སྐྱོང་སྲོལ་ཡིག》བཅས་གཞིར་བཟུང་ནས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་དོན་དངོས་དང་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་སྒྲིག་སྲོལ་འདི་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་ཡིན།  

དོན་ཚན་གཉིས་པ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་ཐད་ཏང་གི་མགོ་ཁྲིད་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། ཁུལ་ཨུའི་མགོ་ཁྲིད་འོག་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་རླབས་ཆེན་དར་ཆ་མཐོན་པོར་སྒྲེང་བ་དང་། ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དུས་རབས་གསར་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་མཛུབ་ཁྲིད་དུ་བྱས་ནས། “འདུ་ཤེས་བཞི”ཇེ་ཟབ་ཏུ་གཏོང་བ་དང་། “གདེང་ཚོད་བཞི”ཇེ་བརྟན་དུ་གཏོང་བ། “སྲུང་སྐྱོང་གཉིས”བྱེད་ཐུབ་པ་བཅས་བྱེད་དགོས།  ཏང་གི་གཞི་རྩའི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་གཞི་རྩའི་ལམ་ཕྱོགས། གཞི་རྩའི་ཇུས་གཞི་ཆེན་པོ། ཁུལ་ཨུ་དང་ཁུལ་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་དང་དེའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ལྷན་གྱི་ཐབས་ཇུས་དང་ཆོད་དོན། གཏན་འབེབས་བཅས་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་ནན་ཏན་བྱས་ཤིང་།  “ཕྱོགས་ལྔ་གཞི་གཅིག”གི་སྤྱིའི་བཀོད་སྒྲིག་ལ་སྡོམ་འགོད་སྐུལ་སྤེལ་བྱེད་པ་དང་། “ཕྱོགས་ཡོངས་བཞིའི”འཐབ་ཇུས་བཀོད་སྒྲིག་ལ་མཐུན་སྦྱོར་སྐུལ་སྤེལ་བྱེད་པ། “ལྔ་བཞིའི་འཐབ་ཇུས”ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པ། “སྔོན་འགྲོ་གཅིག་དང་སྤུས་ལེགས་གཉིས”ཀྱི་འཐབ་ཇུས་བཀོད་སྒྲིག་ལ་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། སྲིད་གཞུང་གི་འགན་ནུས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་བཅས་བྱས་ཏེ།  ཁྲིམས་སྐྱོང་གི་སྲིད་གཞུང་དང་གསར་གཏོད་ཀྱི་སྲིད་གཞུང་། སྤྱོད་གཙང་གི་སྲིད་གཞུང་། ཞབས་ཞུ་རྣམ་པའི་སྲིད་གཞུང་བཅས་འཛུགས་སྐྲུན་ཧུར་ཐག་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་གསུམ་པ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་ཐད་ཚན་རིག་དང་མཐུན་ཞིང་དམངས་གཙོ་ལྡན་ལ་ཁྲིམས་ལྟར་ཇུས་ཐག་གཅོད་དགོས་ལ། རྩ་ཁྲིམས་ལྟར་སྲིད་སྐྱོང་དང་ཁྲིམས་ལྟར་སྲིད་འཛིན།  སྲིད་སྲི་དབང་གཏོང་བཅས་རྒྱུན་འཁྱོངས་དང་།  སྲིད་དོན་ཡོངས་བསྒྲགས་ལ་སྐུལ་སྤེལ། ལྟ་སྐུལ་རྐྱེན་སྲོལ་འཐུས་ཚང་། སྲིད་གཙང་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཤུགས་སྣོན་བཅས་བྱས་ནས་འགན་དབང་གཅིག་མཐུན་དང་ལས་བགོས་ལུགས་མཐུན། ཇུས་ཐག་གཅོད་པ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པ། ལག་བསྟར་བདེ་བླག་ཡོང་བ། ལྟ་སྐུལ་ནུས་ལྡན་བཅས་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་སྒྲིག་སྲོལ་ཞིག་ཆགས་སུ་འཇུག་དགོས།  

དོན་ཚན་བཞི་པ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྡེ་ཁག་སོ་སོས་ལས་དོན་སྤྱོད་ཚུལ་དང་དོ་དམ་བྱེད་སྟངས་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། མཐུན་སྦྱོར་གཞོགས་འདེགས་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ། “710”ལས་དོན་ལམ་ལུགས་དོན་འཁྱོལ་ནན་པོ་བྱེད་པ། སྲིད་འཛིན་གྱི་ཕན་ནུས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ནས་གློག་རྡུལ་སྲིད་དོན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། དོན་དངོས་ཐོག་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་བཀོད་སྒྲིག་ཁག་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ནས་ལས་གནས་ལ་བློ་དཀར་བ་དང་དོན་འཁྱོལ་དམ་འཛིན་ནན་པོ་བྱས་ཏེ་སྲིད་བཀའ་གེགས་མེད་ཡོང་བ་འགན་ལེན་བྱེད་དགོས།  

ལེའུ་གཉིས་པ། ཁོངས་མིའི་འགན་འཁྲི།

དོན་ཚན་ལྔ་པ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ནི་གཤམ་གསལ་གྱི་མི་སྣ་སྟེ། ཁུལ་དཔོན་དང་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ། དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གྲུབ་པའི་སྡེ་ཁག་གི་ཀྲུའུ་རེན་དང་ཅུ་ཀྲང་བཅས་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན།  

དོན་ཚན་དྲུག་པ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་ཁུལ་དཔོན་གྱིས་འགན་འཁུར་བའི་ལམ་ལུགས་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་ཡིན། ཁུལ་དཔོན་གྱིས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་ལ་མགོ་ཁྲིད་བྱེད་པ་དང་། ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པས་ཁུལ་དཔོན་གྱི་ལས་དོན་ལ་གཞོགས་འདེགས་བྱེད་དགོས། ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ་ཕན་ཚུན་བར་ལས་དོན་གསབ་རེས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་བཙུགས་ཡོད། ཁུལ་དཔོན་ཕྱི་ལ་སོང་རིང་རྒྱུན་ལས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་གཙོ་སྐྱོང་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་བདུན་པ། ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པས་ལས་བགོས་ལྟར་ལས་དོན་ལ་འགན་འཁུར་རྒྱུ་དང་། ཁུལ་དཔོན་གྱི་མངག་བཅོལ་བྱས་པ་ལྟར་ཕྱོགས་གཞན་པའི་ལས་དོན་དང་ཆེད་དམིགས་ལས་འགན་སྒྲུབ་དགོས། འགན་གཉེར་ལས་དོན་དང་ཆེད་དམིགས་ལས་འགན་ཁྲོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་གལ་ཆེན་དང་དོན་ཚན་གལ་ཆེན་དུས་ཐོག་ཏུ་ཁུལ་དཔོན་ལ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས་པ་དང་། བྱེད་ཕྱོགས་དང་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་ཚེ། རྟོག་དཔྱོད་ཞིབ་འཇུག་ནན་ཏན་བྱས་ཏེ་ཁུལ་དཔོན་ལ་ཐག་གཅོད་བསམ་འཆར་འདོན་དགོས།  

དོན་ཚན་བརྒྱད་པ། ཁུལ་དཔོན་གྱི་མགོ་ཁྲིད་འོག་དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ནམ་རྒྱུན་གྱི་ལས་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་འགན་ཁུར་དགོས་ལ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་གི་ལས་དོན་ལ་མགོ་ཁྲིད་བྱེད་དགོས།

དོན་ཚན་དགུ་པ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གྲུབ་པའི་སྡེ་ཁག་གི་ཀྲུའུ་རེན་དང་ཅུ་ཀྲང་གིས་རང་སྡེ་ཁག་གི་ལས་དོན་འགན་ཁུར་དགོས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཚན་ཁག་དང་གྲུབ་ཆའི་སྡེ་ཁག་གིས་རིམ་པ་བཞིན་ལས་དོན་ལ་དགོངས་སྐོར་ཞུ་བའི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་བརྒྱུད་རིམ་ལག་བསྟར་ནན་པོ་བྱེད་དགོས་ཤིང་། དམིགས་བསལ་གྱི་ལས་དོན་གལ་ཆེན་དང་ཛ་དྲག་གི་གནས་ཚུལ་ཕུད་སྤྱིར་བཏང་རིམ་པ་བརྒལ་ནས་དགོངས་སྐོར་ཞུ་མི་ཆོག རྫོང་སོ་སོའི་སྲིད་གཞུང་ཁག་གི་ལས་དོན་གལ་ཆེན་དང་དོན་ཚན་གལ་ཆེན་རྣམས་རྫོང་སོ་སོའི་སྲིད་གཞུང་ཁག་གི་རྫོང་དཔོན་གྱིས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཁུལ་དཔོན་ནམ་ཡང་ན་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པར་དགོངས་སྐོར་ཞུ་བ་དང་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས། 

ཁུལ་དཔོན་གྱི་མགོ་ཁྲིད་འོག་རྩིས་བཤེར་ཅུས་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་གཏན་འབེབས་ལྟར་རྩིས་བཤེར་ལྟ་སྐུལ་བྱེད་པའི་དབང་ཆ་རང་ཚུགས་ཀྱིས་སྤྱོད་ཆོག་ལ། སྲིད་འཛིན་ལས་ཁུངས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་པ། མི་སྒེར་བཅས་གཞན་གྱི་ཐེ་གཏོགས་མི་ཐེབས་པ་ཡིན།  

ལེའུ་གསུམ་པ། སྲིད་གཞུང་གི་འགན་ནུས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལག་བསྟར་བྱེད་པ།

དོན་ཚན་བཅུ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་གསར་གཏོད་དང་མཐུན་སྦྱོར། ལྗང་མདོག སྒོ་འབྱེད། མཉམ་སྤྱོད་བཅས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་འདུ་ཤེས་བརྟན་པོ་བཙུགས་ནས། མི་དམངས་ལྟེ་བར་འཛིན་པའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བསམ་བློ་དོན་འཁྱོལ་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པ་དང་། མི་དམངས་ཀྱིས་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་འཚོ་བར་ཡིད་སྨོན་བྱེད་པ་དེ་འབད་འཐབ་ཀྱི་དམིགས་འབེན་དུ་འཛིན་པ། དཔལ་འབྱོར་སྙོམ་སྒྲིག་དང་ཚོང་རར་རྟོག་དམ། སྤྱི་ཚོགས་དོ་དམ། སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུ། ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་བཅས་ཀྱི་འགན་ནུས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་ལག་བསྟར། སྲིད་སྲི་དབང་གཏོང་དང་གློད་སྡོམ་ཟུང་འབྲེལ། ཞབས་ཞུ་ལེགས་སྒྱུར་བཅས་ཀྱི་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ། སྲིད་གཞུང་གི་ཕན་ནུས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་བཟང་པོ་གསར་སྐྲུན། སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུ་སྤུས་ལེགས་མཁོ་འདོན། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དྲང་སྙོམ་དྲང་བདེན་སྲུང་སྐྱོང་བཅས་བྱས་ཏེ། མི་དམངས་ཀྱི་ཐོབ་སྣང་དང་སྐྱིད་སྣང་། བདེ་སྣང་བཅས་སྔར་ལས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་སྔར་ལས་འགན་སྲུང་ཐུབ་པ། སྔར་ལས་རྒྱུན་མཐུད་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས།

དོན་ཚན་བཅུ་གཅིག ཏང་ཀྲུང་དབྱང་དང་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་སྤྱི་ཁོག་སྙོམ་སྒྲིག་སྲིད་ཇུས་ནན་ཏན་གྱིས་ལག་བསྟར་མཐར་ཕྱིན་བྱས་ནས། དཔལ་འབྱོར་དང་བཅའ་ཁྲིམས། སྲིད་འཛིན་བཅས་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་ཕྱོགས་བསྡུས་ཀྱིས་བེད་སྤྱོད་དང་། དཔལ་འབྱོར་འཁོར་སྐྱོད་ལ་ཁྲིད་སྟོན་དང་ཚོད་འཛིན། གནད་དོན་ཕྱོགས་སྟོན་དུ་འཛིན་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས། དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་འཐབ་ཇུས་གསར་པ་བཀོད་སྒྲིག སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཅས་བྱས་ཏེ། དཔལ་འབྱོར་སྤྱི་ཚོགས་རྒྱུན་མཐུད་དང་སྐྱོན་བྲལ་ངང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་དགོས།

དོན་ཚན་བཅུ་གཉིས། ཚོང་རར་རྟོག་དམ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་དྲང་གཞག་དང་སྔོན་དཔག་ཐུབ་པའི་ཁྲིམས་སྐྱོང་ཁོར་ཡུག་སྐྲུན་དགོས། ཚོང་དོན་ལམ་ལུགས་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་དང་། ལས་དོན་སྒྲུབ་རིང་དང་བསྒྲུབས་རྗེས་ཀྱི་རྟོག་དམ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། ཚོང་རའི་རྟོག་དམ་བྱེད་ཐབས་གསར་གཏོད། ཚོང་རའི་རྟོག་དམ་མ་ལག་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱེད་དགོས། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཡིད་རྟོན་མ་ལག་འཛུགས་པ་དང་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། ཡིད་རྟོན་ལྟ་སྐུལ་དང་ཡིད་རྟོན་ཤོར་བར་ཆད་པ་གཅོད་པའི་ལམ་ལུགས་ལག་བསྟར། ཚོང་རའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྒྲིག་ལམ་དག་ཐེར་དང་ཚད་ལྡན་དུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ། གཅིག་གྱུར་དང་སྒོ་འབྱེད། འགྲན་རྩོད། རིམ་ལྡན་བཅས་ཀྱི་དེང་རབས་ཀྱི་ཚོང་རའི་མ་ལག་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་དགོས། 

དོན་ཚན་བཅུ་གསུམ། སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྐྱོང་གསར་གཏོད་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྐྱོང་ཚན་རིག་ཅན་དང་ཁྲིམས་སྐྱོང་ཅན་དུ་འགྱུར་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་དགོས། མི་དམངས་ནང་ཁུལ་གྱི་འགལ་བ་ཧུར་ཐག་གིས་གཤོང་བ་དང་སྡུམ་པ་དང་། དམངས་འཚོའི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པར་དོ་སྣང་བྱེད་པ། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཚོ་བ་གསར་སྐྲུན། སྤྱི་ཚོགས་འདྲ་མཉམ་དྲང་གཞག་ཡོང་བར་སྲུང་སྐྱོང་བཅས་བྱས་ཏེ། སྤྱི་ཚོགས་འཆམ་མཐུན་དང་བརྟན་ལྷིང་ཡོང་བ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས།  གཞི་རིམ་གྱི་དམངས་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་སུ་བཏང་སྟེ། གཞི་རིམ་མང་ཚོགས་ཀྱི་རང་སྐྱོང་རྩ་འཛུགས་དང་སྡེ་ཁུལ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས། དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་རྩ་འཛུགས་སྣ་ཚོགས་སྐྱོན་བྲལ་ངང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་སྐྱེད་སྲིང་དང་ཁྲིད་སྟོན་བྱས་ཏེ། དེའི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་གང་ལེགས་བྱེད་དགོས། ཐོལ་བྱུང་དོན་རྐྱེན་སྣ་ཚོགས་ལ་འཚུབ་བསྟུན་དོ་དམ་བྱེད་པའི་རྐྱེན་སྲོལ་ཁྲིམས་ལྟར་འཛུགས་པ་དང་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས་སྲིད་གཞུང་གིས་ཐོལ་བྱུང་དོན་རྐྱེན་ལ་ཁ་གཏད་འཇལ་བའི་ནུས་པ་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས། 

དོན་ཚན་བཅུ་བཞི། སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུ་ལེགས་སྒྱུར་བྱས་ནས་སློབ་གསོ་དང་འཕྲོད་བསྟེན། རིག་གནས་སོགས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བྱ་གཞག་སྐྱོན་བྲལ་ངང་གོང་དུ་འཕེལ་བར་སྐུལ་འདེད་ཤུགས་ཆེན་གཏོང་དགོས།  སྲིད་གཞུང་གིས་ལས་ཞུགས་ལ་སྐུལ་སྤེལ་དང་ཡོང་འབབ་བགོ་བཤའ་ལེགས་སྒྲིག སྤྱི་ཚོགས་འགན་སྲུང་གི་འགན་ནུས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། སྲིད་གཞུང་གིས་གཙོ་ཁྲིད་དང་ཡུལ་གྲོང་ལ་ཁྱབ་པ། རྒྱུན་མཐུད་ཐུབ་པ་བཅས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུའི་མ་ལག་གང་མགྱོགས་ཆགས་པར་བྱས་ཏེ། གཞི་རྩའི་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུ་ཚད་གཞི་ཅན་དང་ཆ་སྙོམས་ཅན། ཁྲིམས་བཀོད་ཅན་བཅས་སུ་སྒྱུར་དགོས།  

དོན་ཚན་བཅོ་ལྔ། སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་དམིགས་བསལ་གྱིས་སྔོན་ལ་འཛིན་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ནས་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་སྒྲིག་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་མགྱོགས་སུ་གཏོང་དགོས།  ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས་དང་འཁོར་རྒྱུག་འཕེལ་རྒྱས། ཐཱན་ཉུང་འཕེལ་རྒྱས་བཅས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་གནད་དོན་མངོན་གསལ་ཅན་ཐག་གཅོད་པར་ཤུགས་རྒྱག་པ། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ནན་ཤོས་ལག་བསྟར་བཅས་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་བཅུ་དྲུག “གློ་སྡོམ་ཞབས་ཞུ”ཡི་སྒྱུར་བཅོས་མུ་མཐུད་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་བ་དང་། “དྲ་སྦྲེལ+སྲིད་དོན་ཞབས་ཞུ”ལ་སྐུལ་སྤེལ་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པ། ལས་དོན་སྒྲུབ་རིམ་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ། ཞབས་འདེགས་ཞུ་སྟངས་གསར་གཏོད། སྲིད་འཛིན་གྱི་ལས་ཕྱོད་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ནས། ཁེ་ལས་དང་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ལས་དོན་སྒྲུབ་པ་སྟབས་བདེ་ཡོང་བ་བྱེད་དགོས།  

ལེའུ་བཞི་པ། ཡང་དག་ཅིང་དམངས་གཙོ་ལྡན་ལ་ཁྲིམས་དང་མཐུན་པའི་ཇུས་ཐག་གཅོད་པ། 

དོན་ཚན་བཅུ་བདུན། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་དང་སྡེ་ཁག་སོ་སོས་མང་ཚོགས་ཞུགས་པ་དང་ཆེད་མཁས་པས་དཔྱད་སྒྲུབ། ཉེན་ཁ་དཔྱད་དཔོག ཁྲིམས་མཐུན་རང་བཞིན་ལ་ཞིབ་བཤེར། མཉམ་སྡེབ་ཐོག་གྲོས་བསྡུར་ཐག་གཅོད་བཅས་བྱེད་པའི་ཐབས་ཇུས་རྐྱེན་སྲོལ་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། སྲིད་འཛིན་ཐབས་ཇུས་གལ་ཆེན་གྱི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་གོ་རིམ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས། སྲིད་འཛིན་ཐབས་ཇུས་ཚན་རིག་ཅན་དང་དམངས་གཙོ་ཅན། ཁྲིམས་སྐྱོང་ཅན་བཅས་སུ་སྒྱུར་བར་སྐུལ་སྤེལ་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་བཅོ་བརྒྱད། ཁུལ་ཡོངས་ཀྱི་རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་འཆར་འགོད་དང་ལོ་འཁོར་གྱི་འཆར་གཞི། ནོར་སྲིད་ཀྱི་སྔོན་རྩིས་དང་མཇུག་རྩིས། དཔལ་འབྱོར་ལེགས་སྒྲིག དམངས་འཚོ་ལེགས་བཅོས། སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ། སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ། སྤྱི་ཚོགས་དོ་དམ་གྱི་ལས་དོན་གལ་ཆེན། ས་གནས་རང་བཞིན་གྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་འཆར་ཟིན་དང་སྲིད་གཞུང་གི་སྒྲིག་སྲོལ། མ་དངུལ་གཏོང་བའི་འཛུགས་སྐྲུན་གལ་ཆེན་སོགས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་ཇུས་ཐག་གཅོད་དགོས་པའི་དོན་ཚན་གལ་ཆེན་བཅས་ནི།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་སམ་ཡང་ན་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས་ཐག་གཅོད་དགོས།  

དོན་ཚན་བཅུ་དགུ། སྡེ་ཁག་སོ་སོ་དང་ས་གནས་སོ་སོས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་གྲོས་བསྡུར་ཐག་གཅོད་བྱེད་རྒྱུར་ཕུལ་བའི་ཐབས་ཇུས་གྲོས་གཞི་གལ་ཆེན་དེ་ངེས་པར་དུ་རྨང་གཞིའི་རང་བཞིན་དང་། འཐབ་ཇུས་རང་བཞིན་གྱི་ཞིབ་འཇུག གོང་འཕེལ་འཆར་འགོད་བཅས་གཞི་འཛིན་སར་བྱས་ནས་ཆེད་མཁས་པའམ་ཡང་ན་ཞིབ་འཇུག་དང་བློ་འདྲི་སྒྲིག་ཚན་གྱིས་བརྒྱུད་རིམ་ལྡན་པའི་ངང་དཔྱད་སྒྲུབ་དཔྱད་དཔོག་གམ་ཡང་ན་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་པ་བརྒྱུད། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཐབས་ཇུས་ལ་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ། བྱེད་ཕྱོགས་སྲིད་ཇུས། དེ་བཞིན་དོན་དངོས་གནས་ཚུལ་བཅས་དང་མཐུན་པའི་བསམ་འཆར་མཁོ་འདོན་བྱེད་དགོས། འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་རིགས་ངེས་པར་དུ་གྲོས་མོལ་གང་ལེགས་བྱེད་དགོས། འབྲེལ་ཡོད་ས་ཁུལ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་ན། སྔོན་ལ་བསམ་འཆར་བསྡུ་ལེན་བྱེད་དགོས། སྤྱི་པའི་ཁེ་ཕན་གལ་ཆེན་དང་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་རྩར་ཐུག་པའི་ཁེ་ཕན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་ཚེ། སྤྱིར་བཏང་དུ་སྤྱི་ཚོགས་ཐོག་སྤྱི་བསྒྲགས་སམ་ཡང་ན་དཔང་ཉན་གྲོས་ཚོགས་སོགས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་བསམ་འཆར་དང་གྲོས་གཞིར་ཉན་དགོས།  འགལ་ཟླ་མངོན་གསལ་དང་ཚོར་སྐྱེན། རྩོད་གཞི་ཅུང་ཆེ་བའམ་ཡང་ན་ཐག་གཅོད་ཇུས་གཞི་སྣ་ཚོགས་མཁོ་འདོན་བྱེད་ཐུབ་པའི་གྲོས་གཞིར་དཔྱད་སྒྲུབ་དང་དཔྱད་དཔོག་རྒྱུ་ཆ། ཞིབ་བསྡུར་ཇུས་གཞི། འབྲེལ་ཡོད་རྒྱབ་ལྗོངས་དཔྱད་གཞི་བཅས་མཁོ་འདོན་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་ཉི་ཤུ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་ཇུས་ཐག་གལ་ཆེན་མ་བཅད་གོང་དགོས་མཁོར་གཞིགས་ནས་བཞུགས་མོལ་གྲོས་ཚོགས་འཚོག་པ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ལམ་ནས། དམངས་གཙོ་ཏང་ཤོག་དང་མང་ཚོགས་ཚོགས་པ། ཆེད་མཁས་པ་དང་མཁས་དབང་སོགས་ཀྱི་བསམ་འཆར་དང་གྲོས་གཞིར་ཉན་དགོས།  

དོན་ཚན་ཉེར་གཅིག སྡེ་ཁག་སོ་སོ་དང་ས་གནས་སོ་སོས་ངེས་པར་དུ་རྦད་ཆོད་ཀྱིས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཐབས་ཇུས་གལ་ཆེན་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ། དུས་ཐོག་ཏུ་ལག་བསྟར་བྱས་ཚུལ་ལ་རྗེས་སྙེག་དང་བརྡ་ལན་སྤྲོད་དགོས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་སྐུལ་ལྟ་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་སྲིད་བཀའ་གེགས་མེད་འགན་ལེན་བྱེད་དགོས།  

ལེའུ་ལྔ་པ། ཁྲིམས་ལྟར་སྲིད་འཛིན་ལ་སྐུལ་སྤེལ་བྱེད་པ།

དོན་ཚན་ཉེར་གཉིས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་དང་སྡེ་ཁག་སོ་སོས་སྣེ་ཁྲིད་དེ་རྩ་ཁྲིམས་དང་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་དབང་ཐང་སྲུང་སྐྱོང་བྱས་ནས་འགན་ནུས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པ་དང་། འགན་དབང་ཁྲིམས་ཀྱིས་གཏན་ཁེལ། ཁྲིམས་བསྟར་དམ་ནན། ཡོངས་བསྒྲགས་དྲང་གཞག སྤྱོད་གཙང་ཕྱོད་ཆེ། ཁྲིམས་སྲུང་ཡིད་རྟོན་བཅས་ཀྱི་ཁྲིམས་སྐྱོང་སྲིད་གཞུང་མགྱོགས་པོར་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་ཉེར་གསུམ། སྡེ་ཁག་སོ་སོའི་འགན་འཁུར་བ་གཙོ་བོས་དོན་དངོས་ཐོག་ཁྲིམས་སྐྱོང་སྲིད་གཞུང་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་འགན་འཁུར་བ་དང་པོའི་འགན་འཁྲི་སྒྲུབ་དང་། ཁྲིམས་སྐྱོང་སྲིད་གཞུང་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལོ་འཁོར་སྙན་སེང་ཞུ་བའི་ལམ་ལུགས་དོན་འཁྱོལ་ནན་པོ་བྱས་ཏེ། གཏན་འབེབས་ལྟར་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་ལོ་གོང་མའི་ཁྲིམས་སྐྱོང་སྲིད་གཞུང་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་ཚུལ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས།

དོན་ཚན་ཉེར་བཞི། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་ཁུལ་ཡོངས་ཀྱི་བྱ་གཞག་ཁག་གོང་འཕེལ་གཏོང་བའི་དགོས་མཁོར་གཞིགས་ཏེ། ས་གནས་རང་བཞིན་གྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་དང་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་ཁེར་སྤྱོད་སྲོལ་ཡིག་གཏན་འབེབས་དང་བཟོ་བཅོས། མེད་པ་བཟོ་བ་བཅས་ཀྱི་བསམ་འཆར་དུས་ཐོག་ཏུ་འདོན་པ་དང་། སྲིད་གཞུང་གི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆ་གཏན་འབེབས་དང་བཟོ་བཅོས། མེད་པ་བཟོ་བ་བཅས་བྱས་ནས། ས་གནས་རང་བཞིན་གྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་ཁེར་སྤྱོད་སྲོལ་ཡིག་དང་སྲིད་གཞུང་གི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་དེ་བཞིན་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆའི་སྤུས་ཚད་འགན་ལེན་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་ཉེར་ལྔ། སྡེ་ཁག་སོ་སོས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་ཇུས་ཐག་གཅོད་རེ་ཞུས་པའི་བཅའ་ཁྲིམས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་དོན་ཚན་རིགས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་གོང་འབུལ་མ་ཞུས་གོང་ངེས་པར་དུ་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་དཔྱད་སྒྲུབ་དང་ཁྲིམས་འཛིན་སྲིད་འཛིན་སྡེ་ཁག་གིས་ཁྲིམས་མཐུན་རང་བཞིན་ལ་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་ཉེར་དྲུག སྡེ་ཁག་སོ་སོས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆ་དག་ངེས་པར་དུ་རྩ་ཁྲིམས་དང་བཅའ་ཁྲིམས། ཁྲིམས་སྲོལ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བྱེད་ཕྱོགས་དང་སྲིད་ཇུས། དེ་བཞིན་ཞིང་ཆེན་དང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆ་དང་ཆོད་དོན་དང་མཐུན་དགོས།  སྡེ་ཁག་གཉིས་ཡན་གྱི་འགན་དབང་ཁྱབ་ཁོངས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་ཚེ་མཐུན་སྦྱོར་གཅིག་གྱུར་སྒོས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆ་བཟོ་བའམ་ཡང་ན་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་གིས་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆ་བཟོ་དགོས།  སྡེ་ཁག་སོ་སོས་བཟོས་པའི་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆར་ཁྲིམས་ལྟར་ཁྲིམས་མཐུན་རང་བཞིན་གྱི་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་དགོས་པ་དང་གཏན་འབེབས་ཀྱི་དུས་ཚད་ནང་ཁུལ་ཁྲིམས་འཛིན་ཅུ་ལ་ཞིབ་བཤེར་ཞུ་ཚགས་བྱ་རྒྱུར་འབུལ་དགོས་པ་མ་ཟད། དུས་བཅད་ལྟར་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས།  

དོན་ཚན་ཉེར་བདུན། སྡེ་ཁག་སོ་སོས་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆ་བཟོ་སྐབས་འབྲེལ་ཡོད་གོ་རིམ་གྱི་གཏན་འབེབས་ལ་བརྩི་སྲུང་བྱེད་དགོས།  སྲིད་གཞུང་གི་འགན་ནུས་སྒྲུབ་ཆེད་དང་། སྤྱི་དམངས་སམ་རྩ་འཛུགས་ཀྱི་ཁེ་དབང་དང་འོས་འགན་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པའི་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆ་ཡིན་ཕྱིན། བཞུགས་མོལ་གྲོས་ཚོགས་དང་དཔང་ཉན་གྲོས་ཚོགས། དཔྱད་སྒྲུབ་གྲོས་ཚོགས་བཅས་བསྡུ་བ་དང་དེ་བཞིན་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆ་ཁྱབ་སྒྲོག་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་བརྒྱུད་བསམ་འཆར་དང་གྲོས་གཞི་བསྡུ་ལེན་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་ཉེར་བརྒྱད། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་གྲོས་བསྡུར་བྱ་རྒྱུར་ཕུལ་བའི་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་ཁེར་སྤྱོད་སྲོལ་ཡིག་དང་། ས་གནས་རང་བཞིན་གྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་འཆར་ཟིན། སྲིད་གཞུང་གི་སྲིད་འཛིན་སྒྲིག་སྲོལ་བཅས་ཁྲིམས་འཛིན་སྲིད་འཛིན་སྡེ་ཁག་གིས་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་པའམ་ཡང་ན་སྒྲིག་འཛུགས་བྱས་ནས་འཆར་ཟིན་འགོད་རྒྱུ་དང་། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྒྲིག་སྲོལ་འགྲེལ་བཤད་ལས་དོན་ཁུལ་ཁྲིམས་འཛིན་ཅུས་སྒྲུབ་འགན་འཁུར་དགོས།  

དོན་ཚན་ཉེར་དགུ། སྡེ་ཁག་སོ་སོས་སྲིད་འཛིན་ཁྲིམས་བསྟར་འགན་འཁྲིའི་ལམ་ལུགས་དང་ཁྲིམས་བསྟར་ནོར་འཛོལ་བྱུང་རིགས་བདའ་འདེད་བྱེད་པའི་ལམ་ལུགས་ལག་བསྟར་ནན་པོ་བྱས་ཏེ། དོན་དངོས་ཐོག་དྲང་གཞག་ཚུལ་མཐུན་གྱི་ཁྲིམས་བསྟར་ཚད་ལྡན་ནན་པོ་ཡོང་བ་བྱེད་དགོས།  སྲིད་འཛིན་ཁྲིམས་བསྟར་སྒྲིག་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་དང་། སྲིད་འཛིན་ཁྲིམས་བསྟར་གྱི་གོ་རིམ་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ། སྲིད་འཛིན་ཁྲིམས་བསྟར་བྱེད་སྟངས་གསར་གཏོད་བཅས་བྱས་ནས། དོན་དངོས་ཐོག་སྤྱི་པའི་ཁེ་ཕན་དང་མི་དམངས་ཀྱི་ཁེ་དབང་། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲིགས་ལམ་བཅས་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་དགོས།  

ལེའུ་དྲུག་པ། ལྟ་སྐུལ་ལམ་ལུགས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ།

དོན་ཚན་སུམ་ཅུ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་ཏང་ནང་ཁུལ་གྱི་ལྟ་སྐུལ་རྒྱུན་འཁྱོངས་དང་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་སྟེ། སྒྲིག་བཤེར་ལྟ་ཞིབ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལྟ་སྐུལ་དང་ལེན་བྱེད་དགོས་ལ།  ཁུལ་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་དང་དེའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ལྷན་གྱི་ལྟ་སྐུལ་རང་རྟོགས་ཀྱིས་དང་ལེན་བྱེད་པ་དང་། དོན་ཚན་གལ་ཆེན་ཁུལ་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ལྷན་ལ་སྙན་སེང་ཞུ་བའི་ལམ་ལུགས་ལག་བསྟར་ནན་པོ་བྱེད་པ། ནན་འདྲི་དང་བརྩད་འདྲི་དང་ལེན་བྱེད་པ། སྲིད་གཞུང་གི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆ་ཁྲིམས་ལྟར་ཐོ་འགོད་སྙན་སེང་ཞུ་བ་བཅས་བྱེད་དགོས།  རང་རྟོགས་སྒོས་ཁུལ་སྲིད་གྲོས་ཀྱི་དམངས་གཙོའི་ལྟ་སྐུལ་དང་ལེན་དང་། ཁེངས་སྐྱུང་སྒོས་བསམ་འཆར་དང་གྲོས་གཞིར་ཉན་དགོས།  

སྡེ་ཁག་སོ་སོས་དམངས་ཆེན་འཐུས་མིའི་གྲོས་གཞི་དང་སྲིད་གྲོས་ཨུ་ཡོན་གྱི་གྲོས་གཞི་ཁྲིམས་ལྟར་ནན་ཏན་ངང་སྒྲུབ་དགོས་པ་དང་། འཐུས་མི་དང་ཨུ་ཡོན་དབར་འབྲེལ་གཏུག་བྱ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ། འགན་འཁྲི་ནན་པོ་འཁུར་བ་དང་དུས་ཚད་ནང་སྒྲུབ་ཚར་བ། རང་འགུལ་ངང་བསྒྲུབས་འབྲས་ཡོངས་བསྒྲགས་བཅས་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་སོ་གཅིག སྡེ་ཁག་སོ་སོ་དང་ས་གནས་སོ་སོས་སྲིད་འཛིན་གཏུག་བཤེར་བཅའ་ཁྲིམས་དང་འབྲེལ་ཡོད་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་གཏན་འབེབས་ལྟར། ཁྲིམས་འཛིན་གྱི་ལྟ་སྐུལ་དང་ལེན་བྱས་ཏེ། སྲིད་འཛིན་ཞུ་ལན་ལས་དོན་ལེགས་པོར་སྒྲུབ་པ་དང་། མི་དམངས་ཁྲིམས་ཁང་གི་ནུས་ཐོན་ཁྲིམས་བཅད་དང་ཁྲུན་བཅད་ལ་བརྩི་འཇོག་དང་རང་རྟོགས་སྒོས་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས།  ལྟ་སྐུལ་བྱེད་རིང་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བའི་གནད་དོན་ལ་ཞིབ་བཤེར་ཐག་གཅོད་དང་སྒྲིག་བཅོས་ནན་ཏན་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་སྙན་སེང་ཡང་ཞུ་དགོས།  

དོན་ཚན་སོ་གཉིས། སྲིད་འཛིན་ཁོངས་གཏོགས་ནང་ཁུལ་གྱི་རིམ་པ་ཁག་གི་ལྟ་སྐུལ་ལས་དོན་རྐྱེན་སྲོལ་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། སྲིད་འཛིན་བསྐྱར་གྲོས་བཅའ་ཁྲིམས་ལག་བསྟར་ནན་པོ་བྱེད་དགོས་ལ། བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྒྲིག་སྲོལ་བཅས་དང་འགལ་བའི་ཡིག་ཆ་དང་དེ་བཞིན་སྲིད་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁྲིམས་འགལ་ལམ་ཡང་ན་ཚུལ་མིན་གྱི་སྲིད་འཛིན་བྱ་སྤྱོད་དུས་ཐོག་ཏུ་ཤེས་རྟོགས་དང་ཡོ་བསྲང་བྱེད་དགོས།  འོག་རིམ་སྲིད་གཞུང་དང་སྡེ་ཁག་གི་བསམ་འཆར་དང་གྲོས་གཞི་རང་འགུལ་གྱིས་སྡུད་ལེན་དང་ནན་ཏན་གྱིས་ཉན་དགོས།  

དོན་ཚན་སོ་གསུམ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་དང་སྡེ་ཁག་སོ་སོས་འབྲེལ་ཡོད་གཏན་འབེབས་ཀྱི་བླང་བྱ་གཞིར་བཟུང་ནས། མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཡིག་བསྐུར་ངོ་བཅར་ལས་དོན་ལ་མཐོང་ཆེན་བྱས་ནས། འཕྲིན་བཅར་ལམ་ལུགས་སྔར་བས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། འཕྲིན་བཅར་གྱི་ཐབས་ལམ་ཐོགས་མེད་འགན་ལེན་བྱས་ཏེ། ཡིག་བསྐུར་ངོ་བཅར་ནང་བཏོན་པའི་དངོས་ཡོད་གནད་དོན་ཁྲིམས་ལྟར་ཐག་གཅོད་དང་སྲིད་ཇུས་ལྟར་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་དང་སྡེ་ཁག་སོ་སོའི་འགན་ཁུར་བས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཡིག་སྐུར་གལ་ཆེན་ལ་དངོས་སུ་ཞིབ་བཤེར་དང་ཆོག་མཆན་འགོད་པ་དང་། འཕྲིན་བཅར་གནད་དོན་གལ་ཆེན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས།  

དོན་ཚན་སོ་བཞི། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་དང་དེ་བཞིན་སྡེ་ཁག་སོ་སོས་གླེང་ཕྱོགས་དང་མང་ཚོགས་ཀྱི་ལྟ་སྐུལ་དང་ལེན་བྱེད་དགོས་པ་དང་། གསར་འགྱུར་སྨྱན་སྦྱོར་སྡེ་ཁག་གིས་གོང་ཞུ་བྱས་པའི་གནད་དོན་ལ་མཐོང་ཆེན་བྱེད་དགོས།  མང་ཚོགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་རྩ་འཛུགས་ཀྱིས་སྲིད་འཛིན་བྱ་སྤྱོད་ལ་ལྟ་སྐུལ་བྱེད་པར་མཐོང་ཆེན་བྱེད་དགོས།  གནད་དོན་གལ་ཆེན་ལ་སྡེ་ཁག་སོ་སོས་རང་འགུལ་ངང་ཞིབ་བཤེར་ཐག་གཅོད་དང་སྒྲིག་བཅོས་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས།

དོན་ཚན་སོ་ལྔ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་དང་དེ་བཞིན་སྡེ་ཁག་སོ་སོས་སྲིད་དོན་ཡོངས་བསྒྲགས་དང་ཞབས་ཞུའི་ཐབས་ལམ་རྒྱ་སྐྱེད་དེ། ཡོངས་བསྒྲགས་ལས་སྒྲུབ་ལམ་ལུགས་རིགས་སྣ་ཚོགས་འཐུས་ཚང་དང་ཚད་ལྡན་དུ་བཏང་ནས། སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་གསལ་ཆ་ཟམ་མི་ཆད་པར་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་དང་དེ་བཞིན་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་དཔར་འགྲེམ་བྱས་པའི་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆ། དེ་བཞིན་གསང་དགོས་པ་ཕུད་པའི་རང་འགུལ་ངང་ཡོངས་བསྒྲགས་བྱེད་དགོས་པའི་སྲིད་གཞུང་གི་ཆ་འཕྲིན་གཞན་དག སྲིད་གཞུང་གི་དྲ་ཚིགས་དང་གསར་འགྱུར་སྨྱན་སྦྱོར་བརྒྱུད་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཡོངས་བསྒྲགས་བྱེད་དགོས་པ་དང་།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྡེ་ཁག་སོ་སོས་བཟོ་འགྲེམ་བྱས་པའི་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆ་གལ་ཆེན་རྣམས《སྤྱི་དོན་སྤྱི་བསྒྲགས》སམ་ཡང་ན་བྱེད་ཐབས་གཞན་གྱི་ལམ་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཡོངས་བསྒྲགས་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་སོ་དྲུག ཁུལ་སྲིད་གཞུང་དང་དེ་བཞིན་སྡེ་ཁག་སོ་སོས་སྲིད་ཇུས་སྒྲོག་འགྲེལ་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་། སྲིད་ཇུས་ཀྱི་བསམ་འདུན་འཕྱུག་མེད་སྒོས་བརྒྱུད་སྤྲོད་བྱེད་པ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཚུར་སྣང་ལ་མཐོང་ཆེན་བྱེད་པ། སྤྱི་དམངས་ཀྱི་དོ་ཁུར་ལ་དུས་ཐོག་ཏུ་ལན་འདེབས་པ། དོགས་གནད་སེལ་བ། སྔོན་དཔག་བརྟན་པོ་ཡོང་བ་བཅས་བྱེད་དགོས།  

ལེའུ་བདུན་པ། གྲོས་ཚོགས་ལམ་ལུགས།

དོན་ཚན་སོ་བདུན། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་དང་། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ལམ་ལུགས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཆེད་དོན་གྲོས་ཚོགས་ལམ་ལུགས་བཅས་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ། ཚོགས་ཐོག་ཏུ་གྲོས་བྱེད་པ་དང་། གྲོས་ཐག་གཅོད་པ། ཐག་བཅད་ལག་ལེན་ཐུབ་པ་བཅས་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་སོ་བརྒྱད། ཁུལ་དཔོན་གྱིས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་བསྡུ་བ་དང་གཙོ་སྐྱོང་བྱེད་དགོས།  ཁུལ་དཔོན་ནམ་ཡང་ན་ཁུལ་དཔོན་གྱིས་རྒྱུན་ལས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པར་མངག་བཅོལ་བྱས་ནས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་བསྡུ་བ་དང་གཙོ་སྐྱོང་བྱེད་དགོས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་ཁྲོད་ཀྱི་དོན་ཚན་གལ་ཆེན་ངེས་པར་དུ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་སམ་ཡང་ན་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས་ཐག་གཅོད་དགོས།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ནི་ཁུལ་དཔོན་དང་། ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ། དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོ་བཅས་དང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྡེ་ཁག་གི་འགན་འཁུར་བློ་མཐུན་གཙོ་བོ་ལས་གྲུབ་ཡོད།  

ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལས་འགན་གཙོ་བོ་ནི།  

（གཅིག） ཏང་ཀྲུང་དབྱང་དང་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་དང་། ཞིང་ཆེན་ཏང་ཨུ་དང་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་། ཁུལ་ཨུ། ཁུལ་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་བཅས་ཀྱི་ལས་དོན་བཀོད་སྒྲིག་གལ་ཆེན་དང་། མཛུབ་སྟོན་དང་ཐག་གཅོད་གལ་ཆེན། གྲོས་ཚོགས་དགོངས་དོན་གལ་ཆེན་བཅས་སློབ་སྦྱོང་དང་བརྒྱུད་སྒྲོག་བྱེད་པ།  

（གཉིས） ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་ཁྲོད་ཀྱི་དོན་ཚན་གལ་ཆེན་ལ་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས་ཐག་གཅོད་པ།  

（གསུམ） ཁུལ་ཡོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་གོང་འཕེལ་གནས་བབ་ཁྱབ་སྒྲོག་བྱེད་པ།  

（བཞི） ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་གལ་ཆེན་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་པ།  

（ལྔ） དེ་མིན་གྱི་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་དགོས་པའི་དོན་ཚན་གལ་ཆེན་ལ་གྲོས་བསྡུར་བྱེད་དགོས།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་དགོས་མཁོར་གཞིགས་ནས་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་དང་སྡེ་ཁག་འགན་འཁུར་བ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་དྲུང་ཡིག་ཆེ་གཞོན་བཅས་ཟུར་ཞུགས་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་ཆོག་ལ། སྤྱིར་བཏང་ལོ་ཕྱེད་རེར་ཐེངས་རེ་འཚོག་པ་དང་དགོས་མཁོར་གཞིགས་ནས་དུས་དང་རན་པར་འཚོག་ཆོག  

དོན་ཚན་སོ་དགུ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ནི་ཁུལ་དཔོན་དང་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ། དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོ་བཅས་ཀྱིས་གྲུབ།  

ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལས་འགན་གཙོ་བོ་ནི།  

（གཅིག） ཏང་ཀྲུང་དབྱང་དང་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་དང་། ཞིང་ཆེན་ཏང་ཨུ་དང་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་། ཁུལ་ཨུ་བཅས་ཀྱི་ཐབས་ཇུས་བཀོད་སྒྲིག་གལ་ཆེན་དང་། གྲོས་ཚོགས་དང་ཡིག་ཆ་གལ་ཆེན། མཛུབ་སྟོན་གལ་ཆེན་བཅས་ཀྱི་དགོངས་དོན་སློབ་སྦྱོང་དང་བརྒྱུད་སྒྲོག ཞིབ་འཇུག་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པ།  

（གཉིས） ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་དང་ཁུལ་ཨུ་ལ་སྙན་སེང་ཞུས་ནས་བཤེར་འབེབས་བྱེད་དགོས་པའི་དོན་ཚན་གལ་ཆེན་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པ།  

（གསུམ） ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་ཁྲོད་ཀྱི་དོན་ཚན་གལ་ཆེན་ལ་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས་ཐག་གཅོད་པ།  

（བཞི） ས་གནས་རང་བཞིན་གྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་འཆར་ཟིན་གྲོས་མོལ་དང་། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྒྲིག་སྲོལ་འཆར་ཟིན་དང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆར་གྲོས་ཞིབ་བྱེད་པ།  

（ལྔ） ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་དོན་ཚན་གལ་ཆེན་གཞན་དག་ཁྱབ་སྒྲོག་དང་གྲོས་བསྡུར་བྱེད་པ།  

ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་དགོས་མཁོར་གཞིགས་ནས་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་དང་སྡེ་ཁག་འགན་འཁུར་བ་དང་། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་དྲུང་ཡིག་ཆེ་གཞོན་བཅས་ཟུར་ཞུགས་བྱེད་པར་བཀོག་སྒྲིག་བྱེད་ཆོག་ལ། རྩ་དོན་ཐོག་ཟླ་རེར་ཐེངས་གཉིས་རེ་འཚོག་པ་དང་། གལ་ཏེ་དགོས་མཁོ་ཡོད་ཚེ་སྐབས་འཕྲལ་དུ་འཚོག་ཆོག གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞུགས་པའི་མི་གྲངས་དེ་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཁོངས་མིའི་མི་གྲངས་ཀྱི་ཕྱེད་ཀ་ཡན་ཟིན་དགོས།  

དོན་ཚན་བཞི་བཅུ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་སམ་ཡང་ན་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་སུ་གྲོས་བྱང་དུ་ཕུལ་བའི་གྲོས་བྱང་ལ་བརྟག་ཞིབ་དང་། གྲོས་མོལ། དཔྱད་སྒྲུབ་སོགས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་ངེས་པར་དུ་ཆ་ཚང་ཡིན་དགོས་ལ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་་ཁག་བགོས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པས་མཐུན་སྦྱོར་དང་ཞིབ་བཤེར་བྱས་པ་བརྒྱུད་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་བླང་བྱ་དང་མཐུན་ན། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་ཕྱོགས་སྡོམ་བྱས་ཏེ་རྒྱུན་ལས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ་དང་ཁུལ་དཔོན་ལ་ཕུལ་ནས་གཏན་ཁེལ་བྱེད་དགོས།  

ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་བྱང་དེ་གྲ་སྒྲིག་གང་ལེགས་བྱས་ནས་སྔོན་ལ་གཏན་ཁེལ་བྱེད་དགོས། གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་བརྡ་ཐོ་དཔར་འགྲེམ་བྱས་རྗེས། ཛ་དྲག་གི་གནས་ཚུལ་ཕུད། སྤྱིར་བཏང་སྐབས་འཕྲལ་དུ་སྒྱུར་མི་ཆོག ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་ལས་དོན་དང་འབྲེལ་བ་མེད་པ་དང་། ལག་བསྟར་བྱེད་ཐབས་གསར་པ་བཏོན་མེད་པ། སྲིད་ཇུས་གལ་ཆེན་ལེགས་སྒྲིག་བྱེད་མི་དགོས་པ་བཅས་ཀྱི་གྲོས་བྱང་རྩ་དོན་ཐོག་ནས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་འཇོག་མི་རུང་།  རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཡིག་ཆ་ནི་གྲོས་བྱང་སྙན་ཞུ་སྡེ་ཁག་གིས་སྣེ་ཁྲིད་དེ་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་དང་མཉམ་དུ་འཆར་ཟིན་འགོད་དགོས།  གྲོས་ཚོགས་ཡིག་ཆའི་ནང་གྲོས་བྱང་གི་གནས་ཚུལ་དང་ཕྱོགས་སོ་སོའི་བསམ་འཆར་ཁྱོན་ཡོངས་དང་གནད་ལ་ཁེལ་བ། དོན་དངོས་དང་མཐུན་པར་མཚོན་པ་བྱས་ཏེ། དངོས་ཡོད་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པར་བརྩི་མཐོང་བྱས་ནས་དམིགས་གཏད་རང་བཞིན་དང་། མཛུབ་ཁྲིད་རང་བཞིན། རྒྱང་ལྟའི་རང་བཞིན། བཀོལ་སྤྱོད་རང་བཞིན་བཅས་འབུར་དུ་བཏོད་དགོས། ས་གནས་ཀྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་དང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྒྲིག་སྲོལ། ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆ་བཅས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་རིགས། གྲ་སྒྲིག་གིས་འདང་ཞིང་རྙོག་འཛིང་མི་ཆེ་བ་དང་གཏན་ཚིགས་དམ་པ། རིམ་པ་གསལ་ཞིང་ཞིབ་ཕྲ་ཡིན་པ། སྐད་ཆ་གནད་ལ་ཁེལ་ཞིང་སླ་བསྡུས་བཅས་ཡིན་དགོས།  

དོན་ཚན་ཞེ་གཅིག སྡེ་ཁག་དང་ས་ཁུལ། སྡེ་ཚན་བཅས་ཀྱི་འགན་འཁྲིའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་དོན་ཚན་དང་བཅའ་ཁྲིམས། ཁྲིམས་སྲོལ། སྒྲིག་སྲོལ་བཅས་སུ་སྲིད་འཛིན་ཁྲིམས་བསྟར་སྡེ་ཁག་གིས་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས་པའི་དོན་ཚན་གཏན་འབེབས་ཁ་གསལ་བཟོ་བ་ལས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་སམ་ཡང་ན་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ལ་གྲོས་ཞིབ་བྱ་རྒྱུར་ཕུལ་མི་ཆོག 

དོན་ཚན་ཞེ་གཉིས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་ཞིབ་འཇུག་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུར་ཕུལ་བའི་དོན་ཚན་དེ། གལ་ཏེ་སྡེ་ཁག་དང་ས་ཁུལ། སྡེ་ཚན་གཉིས་སམ་གཉིས་ཡན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་ཚེ། རེ་འདུན་ཞུ་བའི་སྡེ་ཁག་གིས་སྔོན་ལ་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་དང་ས་ཁུལ། སྡེ་ཚན་བཅས་དང་འབྲེལ་གཏུག་དང་གྲོས་མོལ་བྱེད་དགོས་ལ། བསམ་འཆར་གཅིག་མཐུན་བྱུང་ན། མིང་རྟགས་བཀོད་རྗེས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས།  གཙོ་གཉེར་སྡེ་ཁག་གིས་སྣེ་ཁྲིད་དེ་གྲོས་མོལ་བྱས་ཀྱང་སྔར་བཞིན་གཅིག་མཐུན་མ་བྱུང་ན། ཁག་བགོས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པས་མཐུན་སྦྱོར་བྱེད་པའི་རེ་འདུན་ཞུ་དགོས།  མཐུན་སྦྱོར་བྱས་རྗེས་སྔར་བཞིན་བསམ་འཆར་མི་མཐུན་པ་ཡོད་ཚེ་གཙོ་གཉེར་སྡེ་ཁག་གིས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པའམ་ཡང་ན་ཁུལ་དཔོན་ལ་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས་པ་མ་ཟད། དགོངས་སྐོར་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆའི་ནང་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་དང་ས་ཁུལ། སྡེ་ཚན་བཅས་ཀྱི་བསམ་འཆར་མི་འདྲ་བ་གསལ་བོར་འབྲི་དགོས་ལ། གྲོས་ཚོགས་ཐོག་གསལ་བཤད་བྱེད་དགོས།  མཐུན་སྦྱོར་མ་བྱས་པ་དང་བསམ་འཆར་དང་གྲོས་གཞི་ཞིབ་ཕྲ་མ་བཏོན་པའི་དོན་ཚན་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཕུལ་མི་ཆོག  

དོན་ཚན་ཞེ་གསུམ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་དང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་སྒྲིག་འཛུགས་ལས་དོན་དེ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་འགན་འཁུར་དགོས་པ་དང་། གྲོས་ཚོགས་ཡིག་ཆ་དེ་ཁུལ་དཔོན་ནམ་ཡང་ན་ཁུལ་དཔོན་གྱིས་རྒྱུན་ལས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པར་མངག་བཅོལ་བྱས་ནས་དཔར་མཆན་འགོད་དགོས། གྲོས་ཚོགས་གནད་ཟིན་དེ་ཁུལ་དཔོན་ནམ་ཡང་ན་ཁུལ་དཔོན་གྱིས་རྒྱུན་ལས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པར་མངག་བཅོལ་བྱས་ནས་མཆན་གཏོང་བྱེད་དགོས།  གྲོས་ཚོགས་ཐོག་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས་གཏན་ཁེལ་བྱས་པའི་དོན་ཚན་ཡོངས་བསྒྲགས་བྱེད་དགོས་རིགས་གསར་འགྱུར་སྡེ་ཚན་ཟུར་ཞུགས་བྱེད་པར་གདན་ཞུ་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད། དུས་ཐོག་ཏུ་གནས་ཚུལ་སྤེལ་གཏོང་བྱེད་དགོས་པ་དང་། གསར་འགྱུར་རྩོམ་ཡིག་དེ་ངེས་པར་དུ་དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོའམ་ཡང་ན་འབྲེལ་ཡོད་དྲུང་ཡིག་ཆེ་གཞོན་གྱིས་བཤེར་འབེབས་བྱེད་དགོས། དགོས་ངེས་སྐབས་ཁུལ་དཔོན་ནམ་རྒྱུན་ལས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པས་བཤེར་འབེབས་བྱེད་དགོས།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་དང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བའི་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ངམ་ཡང་ན་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་གཞུང་ལས་ཁང་གི་མིང་ཐོག་ནས་དཔར་འགྲེམ་བྱ་གྲབས་ཡོད་པའི་ཡིག་ཆ་དེ་རྩ་དོན་ཐོག་ངེས་པར་དུ་གྲོས་ཚོགས་མཇུག་སྒྲིལ་རྗེས་ཀྱི་ལས་ཀའི་ཉིན་གྲངས5ཡི་ནང་ཚུན་དུ་དཔར་འགྲེམ་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་ཞེ་བཞི། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཆེད་དོན་གྲོས་ཚོགས་དེ་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ་དང་དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོས་བསྡུ་བ་དང་གཙོ་སྐྱོང་བྱེད་དགོས་པ་དང་། འབྲེལ་ཡོད་དྲུང་ཡིག་ཆེ་གཞོན་དང་། སྡེ་ཁག་དང་སྡེ་ཚན། རྫོང་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་བཅས་ཀྱི་འགན་འཁུར་བ་ཞུགས་ནས་ཁག་བགོས་ལས་དོན་ཁྱབ་ཁོངས་ནང་གི་དོན་ཚན་གལ་ཆེན་ཞིབ་འཇུག་དང་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་དགོས་ལ། དྲུང་ཡིག་ཆེ་གཞོན་གྱིས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པའི་མངག་བཅོལ་ལྟར་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཆེད་དོན་གྲོས་ཚོགས་གཙོ་སྐྱོང་བྱེད་ཆོག།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཆེད་དོན་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་ཞིབ་འཇུག་དང་མཐུན་སྦྱོར་བྱེད་པའི་དོན་ཚན་དེ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་གཞན་གྱི་ཁག་བགོས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་ཚེ། གྲོས་ཚོགས་མ་འཚོག་གོང་སྐོང་བསྡུ་བྱེད་མཁན་གྱིས་མགོ་ཁྲིད་གཞན་དེ་དང་མཐུན་སྦྱོར་འབྲེལ་གཏུག་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད། རྒྱུན་ལས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པའམ་ཡང་ན་ཁུལ་དཔོན་ལ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས།  གྲོས་ཐག་གཅོད་དགོས་པའི་དོན་ཚན་རྣམས་གྲོས་ཚོགས་བསྡུ་མཁན་གྱིས་ཁག་བགོས་ལས་དོན་ཁྱབ་ཁོངས་ནང་འགན་དབང་ལ་གཞིགས་ནས་ཐག་གཅོད་དགོས།  ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས་པའི་དོན་ཚན་དེ་སྐོང་བསྡུ་བྱེད་མཁན་གྱི་ཁག་བགོས་ལས་དོན་ཁྱབ་ཁོངས་སམ་འགན་དབང་ལས་བརྒལ་ཚེ། ཁུལ་དཔོན་ནམ་ཡང་ན་རྒྱུན་ལས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པར་སྙན་སེང་ཞུས་ནས་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས།  ཆེད་དོན་གྲོས་ཚོགས་རྩ་འཛུགས་ལས་དོན་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་འགན་འཁུར་བ་དང་། གྲོས་ཚོགས་གནད་ཟིན་གྲོས་ཚོགས་བསྡུ་མཁན་གྱིས་མཆན་གཏོང་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་ཞེ་ལྔ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་དང་སྡེ་ཁག་གིས་བསྡུས་པའི་ལས་དོན་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་གྲངས་འབོར་ཉུང་དུ་བཏང་ནས་གཞི་ཁྱོན་དང་དུས་ཚོད་ཚོད་འཛིན་གྱིས་བཤེར་མཆན་ནན་གྱིས་འགོད་དགོས།  སྡེ་ཁག་གི་མིང་ཐོག་ནས་བསྡུས་པའི་ཁུལ་ཡོངས་རང་བཞིན་གྱི་གྲོས་ཚོགས་ནི་གཙོ་གཉེར་སྡེ་ཁག་གིས་སྔ་སྣུར་དུ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཁག་བགོས་མགོ་ཁྲིད་ཀྱི་མོས་མཐུན་ཐོབ་དགོས་པ་དང་དེ་རྗེས་དངོས་སུ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་བཤེར་མཆན་འགོད་པར་ཞུ་དགོས།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་སྤྱིར་བཏང་དུ་སྡེ་ཁག་གི་ལས་དོན་གྲོས་ཚོགས་ལ་མི་ཞུགས།  རིགས་སོ་སོའི་གྲོས་ཚོགས་གྲ་སྒྲིག་གང་ལེགས་བྱས་ཏེ་ཚོགས་སྲོལ་དང་གྲོས་ཚོགས་སྒྲིག་ལམ་ནན་དུ་གཏོང་བ་དང་། ལས་ཕྱོད་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་བ། དེང་རབས་ཆ་འཕྲིན་ལག་རྩལ་གྱི་བྱེད་ཐབས་གང་ལེགས་སྤྱད་དེ་གྲོས་ཚོགས་རྣམ་པ་ལེགས་སུ་གཏོང་དགོས་ལ། གནས་ཚུལ་ལ་བལྟས་ནས་བརྙན་ལམ་གྲོས་ཚོགས་དང་ཡུལ་དངོས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྤྱད་དེ་བསྡུས་ནས། གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པ་གཙོ་གནད་དུ་འཛིན་དགོས།  ཁུལ་ཡོངས་རང་བཞིན་གྱི་གྲོས་ཚོགས་དེ་བརྙན་འཕྲིན་གྲོས་ཚོགས་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་བསྡུ་དགོས། 

དོན་ཚན་ཞེ་དྲུག ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་གཏན་ཁེལ་བྱས་པའི་དོན་ཚན་རྣམས་སྡེ་ཁག་སོ་སོ་དང་ས་གནས་སོ་སོས་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་རྦད་ཆོད་ཀྱིས་བྱས་ནས་དུས་ཚོད་དམ་འཛིན་གྱིས་སྒྲུབ་དགོས་པ་མ་ཟད། དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཚུལ་དུས་ཐོག་ཏུ་ལན་སྤྲོད་དགོས།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་ཟླ་རེར་ལྟ་ཞིབ་བྱེད་འགན་ཁུར་ནས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་ལ་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཚུལ་དུས་ཐོག་ཏུ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས།  

དོན་ཚན་ཞེ་བདུན། ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ་དང་དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོ་དེ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་དང་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞུགས་མི་ཐུབ་ན་ཁུལ་དཔོན་ལ་དགོངས་པ་ཞུ་དགོས།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་གྲུབ་ཆའི་སྡེ་ཁག་གི་འགན་འཁུར་བློ་མཐུན་དང་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞུགས་དགོས་པའི་མི་སྣ་གཞན་དག་གིས་བརྡ་ཐོའི་བླང་བྱ་ལྟར་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞུགས་དགོས།  རྒྱུ་རྐྱེན་གྱི་དབང་གིས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་དང་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ལ་ཞུགས་མི་ཐུབ་ན། སྔོན་ལ་ཁུལ་དཔོན་ལ་དགོངས་པ་ཞུ་དགོས་པ་དང་། མོས་མཐུན་མ་ཐོབ་པར་མི་གཞན་གྱིས་ཚབ་བྱེད་དུ་བཅུག་ནས་གྲོས་ཚོགས་ལ་ཞུགས་མི་ཆོག རྒྱུ་རྐྱེན་གྱི་དབང་གིས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཆེད་དོན་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞུགས་མི་ཐུབ་ཚེ་སྔ་སྣུར་དུ་གྲོས་ཚོགས་བསྡུ་མཁན་ལ་དགོངས་པ་ཞུ་དགོས།  

ལེའུ་བརྒྱད་པ། གཞུང་ཡིག་ལ་བཤེར་མཆན་འགོད་པ།

དོན་ཚན་ཞེ་བརྒྱད། སྡེ་ཁག་སོ་སོ་དང་ས་གནས་སོ་སོས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་ཕུལ་བའི་གཞུང་ཡིག་དེ《ཏང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་གཞུང་ཡིག་ཐག་གཅོད་ལས་དོན་སྲོལ་ཡིག》དང་། ཁུལ་ཨུ་གཞུང་ལས་ཁང་དང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་གི་ཡིག་ཆ་ཞུ་འབུལ་སྐོར་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་གཏན་འབེབས་དང་མཐུན་དགོས།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་ཀྱིས་སྒྲུབ་རྒྱུར་སྤྲད་པའི་དོན་ཚན་དང་ངེས་པར་དུ་ཐད་ཀར་ཞུ་འབུལ་བྱེད་དགོས་པའི་གསང་བའི་དོན་ཚན་ཕུད། སྤྱིར་ན་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་མི་སྒེར་ལ་གཞུང་ཡིག་ཞུ་འབུལ་བྱེད་མི་ཆོག་ལ། སྣེ་མང་གཙོ་འབུལ་གཏན་འགོག་བྱེད་དགོས།  སྡེ་ཁག་སོ་སོས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་སྙན་སེང་ཞུ་བའི་དགོངས་སྐོར་རང་བཞིན་གྱི་གཞུང་ཡིག་དག་སྡེ་ཁག་གཞན་དག་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་མ་ཟད། བསམ་འཆར་མི་མཐུན་པ་ཡོད་ཚེ། གཙོ་གཉེར་སྡེ་ཁག་གི་འགན་འཁུར་བ་གཙོ་བོས་རང་འགུལ་ངང་གྲོས་མོལ་བྱེད་དགོས་ལ། བསམ་འཆར་གཅིག་མཐུན་མ་བྱུང་ཚེ། ཕྱོགས་སོ་སོའི་གཞི་འཛིན་སར་གཞིགས་ནས་སྒྲུབ་གཉེར་བསམ་འཆར་འདོན་དགོས།  

དོན་ཚན་ཞེ་དགུ། སྡེ་ཁག་སོ་སོ་དང་ས་ཁུལ་སོ་སོས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་བཤེར་མཆན་འགོད་བྱར་ཞུ་འབུལ་བྱས་བའི་གཞུང་ཡིག་ཡིན་ཕྱིན། སྡེ་ཁག་དང་ས་ཁུལ་གྱི་འགན་འཁུར་བ་གཙོ་བོའམ་ཡང་ན་ལས་དོན་གཙོ་སྐྱོང་བྱེད་མཁན་གྱི་འགན་འཁུར་བས་མིང་རྟགས་འགོད་དགོས་པ་དང་། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་ལས་བགོས་ལྟར་ཆོག་མཆན་འགོད་དགོས་པ་དང་། དོན་ཚན་གལ་ཆེན་རིགས་ཁུལ་དཔོན་ལ་བཤེར་མཆན་འགོད་རེ་ཞུ་བའམ་ཡང་ན་ཁུལ་དཔོན་གྱིས་རྒྱུན་ལས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པར་བཤེར་མཆན་འགོད་པའི་མངག་བཅོལ་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་ལྔ་བཅུ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་ལ་དགོངས་སྐོར་ཞུ་བ་དང་སྙན་ཞུ་ཕུལ་བར་ཁུལ་དཔོན་གྱི་མཆན་གཏོང་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་ང་གཅིག ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་ཁྱབ་སྒྲོག་བྱས་པའི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་། ཁྱབ་སྒྲོག་བྱས་པའི་བཀའ་རྒྱ། ཁྱབ་སྒྲོག་བྱས་པའི་ཆོད་དོན་གལ་ཆེན། མི་དོན་བསྐོ་འཐེན་བཅས་དང་དེ་བཞིན་ཁུལ་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་དང་དེའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་ལ་གྲོས་ཞིབ་བྱ་རྒྱུར་ཕུལ་བའི་གྲོས་གཞི་རྣམས་ཁུལ་དཔོན་གྱིས་མཆན་གཏོང་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་ང་གཉིས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མིང་ཐོག་ནས་བཟོ་འགྲེམ་མམ་ཡང་ན་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་དབང་ཆ་སྤྲད་པ་བརྒྱུད་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་གི་མིང་ཐོག་ནས་བཟོ་འགྲེམ་བྱས་པའི་གཞུང་ཡིག་ཡིན་ཕྱིན།  ཁག་བགོས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པའམ་དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོས་མཆན་གཏོང་བྱེད་པ་དང་། གལ་ཏེ་དགོས་མཁོ་ཡོད་ན་ཁུལ་དཔོན་ལ་སྙན་སེང་ཞུས་ནས་མཆན་གཏོང་བྱེད་དགོས་ལ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་དང་། ཁུལ（གྲོང་ཁྱེར）གཞན་དང་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་གི་སྡེ་ཁག་སོ་སོ་བཅས་ཀྱིས་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་གཞུང་ཡིག་བཟོ་འགྲེམ་བྱས་རིགས། མཉམ་འབྲེལ་ཕྱོགས་ཀྱིས་མཆན་གཏོང་བྱེད་མཁན་གྱི་གོ་གནས་སྤྲད་པའི་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་ཀྱིས་མཆན་གཏོང་བྱེད་དགོས་ཤིང་། མཆན་གཏོང་མ་བྱས་གོང་ངེས་པར་དུ་ཁུལ་དཔོན་ལ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས།  

ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་དབང་ཆ་སྤྲད་པ་བརྒྱུད། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་གི་མིང་ཐོག་ནས་བཟོ་འགྲེམ་བྱས་པའི་སྲིད་དོན་རིགས་ཀྱི་གཞུང་ཡིག་དག་གཙོ་གཉེར་དྲུང་ཡིག་ཆེ་གཞོན་གྱིས་ཞིབ་བཤེར་དང་། དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོའམ་ཡང་ན་ཁག་བགོས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པས་མཆན་གཏོང་བྱེད་དགོས། གལ་ཏེ་དགོས་མཁོ་ཡོད་ཚེ། རྒྱུན་ལས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པའམ་ཡང་ན་ཁུལ་དཔོན་གྱིས་མཆན་གཏོང་བྱེད་ཆོག ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་གི་མིང་ཐོག་ནས་བཟོ་འགྲེམ་བྱས་པའི་ལས་དོན་རིགས་ཀྱི་ཡིག་རིགས་ལ་དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོ་དང་དྲུང་ཡིག་ཆེ་གཞོན་གྱིས་མཆན་གཏོང་བྱེད་ཆོག

ཁུལ་སྲིད་གཞུང་དང་སྡེ་ཁག་སོ་སོས་བཟོ་འགྲེམ་བྱས་པའི་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆ་ལས་གསང་བ་བྱེད་དགོས་པ་ཕུད། སྤྱིར་བཏང་སྲིད་གཞུང་གི་དྲ་ཚིགས་སོགས་གཞི་རྟེན་གཞན་དག་ཐོག་དུས་ཐོག་ཏུ་ཡོངས་བསྒྲགས་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་ང་གསུམ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་དང་སྡེ་ཁག་སོ་སོས་སྔར་ལས་ལྷག་པའི་སྒོ་ནས་གཞུང་ཡིག་ཁུ་བསྡུ་དང་། 《ཏང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་གཞུང་ཡིག་ཐག་གཅོད་ལས་དོན་སྲོལ་ཡིག》གི་འབྲེལ་ཡོད་གཏན་འབེབས་ལག་བསྟར་ནན་པོ་བྱས་ཏེ། བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ། སྒྲིག་སྲོལ་བཅས་ཀྱི་ནང་གཏན་འབེབས་གསལ་པོ་བྱས་རིགས་གཅིག་ཀྱང་བསྐྱར་དུ་ཡིག་ཆ་བཟོ་འགྲེམ་བྱེད་མི་ཆོག གོང་རིམ་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་ཡིག་ཆའི་བྱེད་ཐབས་ཞིབ་ཕྲ་ཡིན་ཞིང་། བླང་བྱ་ཁ་གསལ་ཡིན་རིགས་ལ། གལ་ཏེ་བླང་བྱ་ཁ་གསལ་བཏོན་ནས་རིམ་པ་བཞིན་ཇུས་གཞི་རིགས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་གཏན་འབེབས་མི་བྱེད་པར། ད་ལྟ་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་ཡིག་ཆའི་ནང་དུ་སྔར་བཞིན་རྩིས་འགྲོ་ཡོད་ཅེས་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད་ན། ཡང་བསྐྱར་ཡིག་ཆ་འགྲེམ་མི་དགོས།  སྡེ་ཁག་གི་འགན་དབང་ཁྱབ་ཁོངས་ནང་གི་ལས་དོན་ཡིན་ཚེ། སྡེ་ཁག་རང་གིས་ཡིག་ཆ་འགྲེམ་པའམ་ཡང་ན་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་ཡིག་ཆ་འགྲེམ་དགོས་པ་ལས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་བརྒྱུད་འགྲེམ་བྱེད་དགོས་པའམ་ཡང་ན་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་ལ་བརྒྱུད་འགོད་བྱེད་དགོས་པའི་རེ་བ་འདོན་མི་ཆོག 

དོན་ཚན་ང་བཞི། སྡེ་ཁག་སོ་སོ་དང་རྫོང་སོ་སོའི་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་ཞུ་འབུལ་བྱས་པའི་གཞུང་ཡིག་དག《ཏང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་གཞུང་ཡིག་ཐག་གཅོད་ལས་དོན་སྲོལ་ཡིག》དང་སྒྲིག་སྲོལ་འདི་དང་མི་མཐུན་ཚེ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་ཞུ་འབུལ་སྡེ་ཚན་ལ་ཕྱིར་སློག་པ་མ་ཟད། ལོ་འཁོར་བརྡ་ཁྱབ་ལམ་ལུགས་ཀྱང་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས།  

ལེའུ་དགུ་པ། སྐུལ་ལྟ་དང་ཞིབ་བཤེར་ལམ་ལུགས།

དོན་ཚན་ང་ལྔ། ཐབས་ཇུས་གལ་ཆེན་དང་ལས་དོན་བཀོད་སྒྲིག་གལ་ཆེན་ལ་སྐུལ་ལྟ་བྱེད་པའི་ལམ་ལུགས་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས།  སྡེ་ཁག་སོ་སོ་དང་ས་གནས་སོ་སོས་ངེས་པར་དུ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཐབས་ཇུས་དང་ཆོད་དོན། བཀའ་རྒྱ་བཅས་གལ་ཆེན་ལག་བསྟར་རྦད་ཆོད་ཀྱིས་བྱེད་དགོས།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་གལ་ཆེན་བཀོད་སྒྲིག་ཐད“710”རྩིས་ཁྲའི་དོ་དམ་ལམ་ལུགས་ལ་བརྩི་སྲུང་ནན་པོ་ཞུས་ནས་འགན་འཁུར་མི་སྣ་དོན་འཁྱོལ་དང་། ལས་དོན་འགན་འཁྲི་དབྱེ་འབྱེད། ལེགས་འགྲུབ་དུས་ཚད་ཁ་གསལ་བཟོ་བ་བཅས་བྱས་ཏེ། “710”སྲིད་དོན་སྒྲུབ་སྐུལ་མ་ལག་བརྒྱུད་ནས་ཨང་བསྒྲིགས་ལས་ཀ་དུས་ལྟར་ཐོ་སུབ་ངོས་ལེན་ཡག་པོ་བསྒྲུབས་ནས། ལག་བསྟར་བྱེད་རིང་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བའི་གནད་དོན་དང་གནས་ཚུལ་གསར་པ་དུས་ཐོག་ཏུ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཐབས་ཇུས་གལ་ཆེན་དང་ལས་དོན་བཀོད་སྒྲིག་གལ་ཆེན་ལག་བསྟར་བྱས་རྗེས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་བློ་མཐུན་གྱིས་ཁག་བགོས་སྡེ་ཁག་གི་ལས་དོན་བཀོད་སྒྲིག་ནན་ཏན་དང་བྱེད་ཐབས་ནུས་ལྡན་སྤྱད་དེ། ལས་དོན་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པ་འགན་ལེན་བྱེད་དགོས།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོ་དང་དྲུང་ཡིག་ཆེ་གཞོན་གྱིས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་ལ་གཞོགས་འདེགས་བྱས་ནས་དོན་འཁྱོལ་ལས་དོན་དམ་འཛིན་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས།

དོན་ཚན་ང་དྲུག ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྡེ་ཁག་ལ་སྐུལ་ལྟ་ཞིབ་བཤེར་ལམ་ལུགས་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས།  “710”ཡི་ལས་དོན་དུས་བཅད་ལྟར་སྐུལ་ལྟ་དང་བརྡ་ཁྱབ་གཏོང་བའི་ལམ་ལུགས་ལག་ལེན་ནན་པོ་བསྟར་ནས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཐབས་ཇུས་གལ་ཆེན་དང་ལས་དོན་བཀོད་སྒྲིག་གལ་ཆེན། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་གཏན་ཁེལ་བྱས་པའི་གཙོ་གནད་ལས་དོན་འགན་འཁྲི་ལེགས་སྒྲུབ་བྱས་ཚུལ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་ཀྱི་གཟིགས་མཆན་བཀོད་ནས་བསྒྲུབ་རྒྱུར་སྤྲད་པའི་དོན་ཚན་བསྒྲུབས་ཚུལ་སོགས་ལ་གཙོ་གནད་ཐོག་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་དགོས། ལེའུ་བཅུ་པ། གཞུང་དོན་བྱེད་སྒོ།

དོན་ཚན་ང་བདུན། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྡེ་ཁག་སོ་སོས་བསྡུས་པའི་ལས་དོན་གལ་ཆེན་གྱི་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ་ཞུགས་དགོས་ན། འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་གིས་ངེས་པར་དུ་སྔོན་ལ་བླང་བྱ་ལྟར་བཤེར་འགོད་རེའུ་མིག་བསྐངས་ཏེ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་ལ་ཡིག་ཐོག་ནས་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས་པ་དང་། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་བསམ་འཆར་བཏོན་ནས་འབྲེལ་ཡོད་མགོ་ཁྲིད་ལ་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུར་འབུལ་དགོས།  

དོན་ཚན་ང་བརྒྱད། ཁུལ་ཨུ་དང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་གཅིག་གྱུར་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་པའི་བྱེད་སྒོ་ཕུད། ཁུལ་དཔོན་དང་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ་ཞིབ་བཤེར་དང་དཔྱད་བསྡུར། ཕྱོགས་སྡོམ། བྱ་དགའ་སྤྲོད་པ། ཡོལ་བ་ཕྱེ་བ། དར་རྒྱན་གཅོད་པ། རྨང་འདིང་སོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོར་མི་ཞུགས་ལ། རྟེན་འབྲེལ་གྲོས་ཚོགས་དང་དྲན་གསོའི་གྲོས་ཚོགས། གཟེངས་བསྟོད་གྲོས་ཚོགས། འགྲེམས་ཚོགས། ཐོག་མར་སྟོན་པའི་རྣམ་པ། གླེང་སྟེགས་སྣ་ཚོགས་སོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོར་ཡང་མི་ཞུགས་ཤིང་། བྱེད་སྒོའི་ཁྲོད་མིང་ཙམ་བཀོད་ནས་འགན་མི་འཁུར་བ་ཡིན།

དོན་ཚན་ང་དགུ། ཁུལ་དཔོན་དང་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པས་འཚམ་འདྲིར་ཡོང་བའི་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐུ་མགྲོན་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་ཚེ། གདན་ཞུས་སམ་སྣེ་ལེན་སྡེ་ཁག་གིས་ཇུས་གཞི་འདོན་པ་དང་། ཁུལ་ཨུའི་ཕྱི་དོན་ལས་དོན་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་ངམ་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་ཞིབ་བཤེར་བྱས་རྗེས་འབྲེལ་ཡོད་མགོ་ཁྲིད་ལ་བཤེར་འབེབས་བྱ་རྒྱུར་འབུལ་དགོས།  ཐའེ་ཝན་དང་ཞང་ཀང་། ཨའོ་མོན་གྱི་མི་དྲག་དང་ཕྱིར་སྡོད་རང་མི་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་ན།  སྣེ་ལེན་སྡེ་ཁག་གིས་བསམ་འཆར་འདོན་པ་དང་། ཕྱི་དོན་ལས་དོན་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་ཞིབ་བཤེར་བྱས་རྗེས་འབྲེལ་ཡོད་མགོ་ཁྲིད་ལ་བཤེར་འབེབས་བྱ་རྒྱུར་འབུལ་དགོས། ཁུལ་དཔོན་དང་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པས་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་རྒྱུན་སྡོད་དམ་ཡང་ན་གནས་སྐབས་ཀྲུང་གོར་ཡོང་བའི་གསར་འགོད་པ་དང་ཐུག་འཕྲད་བྱེད་ཚེ། ཁུལ་ཕྱི་དོན་ལས་དོན་ཨུ་ལྷན་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་ཁུལ་ཨུའི་དྲིལ་སྒྲོག་པུ་སོགས་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་དང་གྲོས་མོལ་བྱས་ནས་བཀོད་སྒྲིག་གི་བསམ་འཆར་བཏོན་རྗེས། ཁུལ་ཨུའི་མགོ་ཁྲིད་དམ་ཡང་ན་ཁུལ་དཔོན་ལ་བཤེར་འབེབས་བྱ་རྒྱུར་འབུལ་དགོས།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཁོངས་མི་གཞན་དག་གིས་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་གསར་འགྱུར་སྨྱན་སྦྱོར་གྱི་བཅར་འདྲི་དང་ལེན་བྱེད་ཚེ། ཁུལ་ཕྱི་དོན་ལས་དོན་ཨུ་ལྷན་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་ཁུལ་ཨུའི་དྲིལ་སྒྲོག་པུ་དང་དེ་བཞིན་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་དང་གྲོས་མོལ་བྱས་ནས་དོ་དམ་དང་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་དྲུག་ཅུ། ཁུལ་དཔོན་ཕྱི་རྒྱལ（མངའ་ཁོངས་ཕྱི）དུ་བརྗེ་རེས་དང་རྟོག་ཞིབ། འཚམ་འདྲི་བཅས་བྱེད་པར་བསྐྱོད་ཚེ། གཏན་འབེབས་དང་གོ་རིམ་ལྟར། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་ལ་བཤེར་མཆན་འགོད་པར་འབུལ་དགོས།  ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ་ཕྱི་རྒྱལ（མངའ་ཁོངས་ཕྱི）དུ་བརྗེ་རེས་དང་རྟོག་ཞིབ། འཚམ་འདྲི་བཅས་བྱེད་པར་སྐྱོད་ཚེ། ཁུལ་དཔོན་གྱིས་ཞིབ་བཤེར་བྱས་པ་བརྒྱུད། གཏན་འབེབས་དང་གོ་རིམ་ལྟར་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ནས་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་ལ་བཤེར་མཆན་འགོད་པར་འབུལ་དགོས།  གོང་གསལ་གྱི་འཚམ་འདྲིའི་དོན་ཚན་རྣམས་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་ལ་སྙན་སེང་མ་ཞུས་གོང་སྔོན་ལ་ཁུལ་ཨུའི་མོས་མཐུན་ཐོབ་པ་བྱེད་དགོས།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཁོངས་མི་གཞན་དག་དང་རྫོང་སོ་སོའི་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་འགན་འཁུར་བ་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་བརྗེ་རེས་དང་རྟོག་ཞིབ། འཚམ་འདྲི་བཅས་བྱེད་པར་སྐྱོད་ཚེ། རང་གནས་སའི་སྡེ་ཚན་ནམ་ཡང་ན་ཚོགས་པའི་སྡེ་ཚན་གྱིས་ཁུལ་ཕྱི་དོན་ལས་དོན་ཨུ་ལྷན་གྱི་གཞུང་ལས་ཁང་ལ་ཕུལ་ནས་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་དང་། ཁུལ་དཔོན་ནམ་ཡང་ན་རྒྱུན་ལས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པར་བཤེར་མཆན་འགོད་པར་འབུལ་དགོས།  

ལེའུ་བཅུ་གཅིག་པ། སྒྲིག་ཁྲིམས་དང་སྤྱོད་ལམ།

དོན་ཚན་རེ་གཅིག ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཁོངས་མིས་ངེས་པར་དུ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྒྲིག་ཁྲིམས་ལ་བརྩི་སྲུང་ནན་པོ་ཞུས་ནས་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་ཕྱོགས་དང་བྱེད་ཕྱོགས། སྲིད་ཇུས་བཅས་དང་ཁུལ་ཨུ་དང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་བཀོད་སྒྲིག་བཅས་ལག་བསྟར་རྦད་ཆོད་ཀྱིས་བྱས་ཏེ། བཀའ་ནན་གྱིས་ལག་བསྟར་དང་བཀག་རྒྱ་ནན་གྱིས་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ་དང་།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཚབ་བྱས་ནས་སྤེལ་བའི་གཏམ་བཤད་དམ་རྩོམ་ཡིག དེ་བཞིན་མི་སྒེར་གྱིས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་ཞིབ་འཇུག་གཏན་འབེབས་མ་བྱས་པའི་དོན་ཚན་གལ་ཆེན་དང་འབྲེལ་བའི་རྩོམ་ཡིག་སྤེལ་ན། ངེས་པར་དུ་སྔོན་ལ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མོས་མཐུན་ཐོབ་པ་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་རེ་གཉིས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཁོངས་མིས་སྲིད་གཙང་དང་ནོར་དཔལ་ལམ་ལུགས་ལག་བསྟར་ནན་པོ་བྱེད་དགོས།  སྣེ་ཁྲིད་དེ་སྲིད་དོན་གཙང་སྐྱོང་སྐོར་གྱི་གཏན་འབེབས་ཁག་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པ་དང་། གཉེན་ཉེ་དང་ཉེ་འགྲམ་གྱི་ལས་བྱེད་མི་སྣར་བླང་བྱ་ནན་པོ་འདོན་དགོས་པ་ལས། དམིགས་བསལ་གྱི་ཐོབ་ཐང་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲེལ་བ་འཛུགས་པ་དང་སྒེར་དོན་གཉེར་མི་ཆོག གཞུང་དོན་སྣེ་ལེན་ཚད་ལྡན་དུ་གཏོང་དགོས་ཤིང་། གཞུང་དངུལ་སྤྱད་དེ་ཕན་ཚུན་སྐྱེས་འབུལ་དང་གསོལ་སྟོན་ལ་རོལ་མི་ཆོག ཧུར་བརྩོན་གྲོན་ཆུང་ལག་ལེན་ནན་ཏན་བྱས་ཏེ་རྒྱས་སྤྲོས་ཆུད་ཟོས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་ལ་ངོ་རྒོལ་དང་བཀག་འགོག་རྦད་ཆོད་ཀྱིས་བྱེད་དགོས་པ་དང་། དོན་དངོས་ཐོག་སྲིད་འཛིན་གྱི་མ་གནས་དམའ་རུ་བཏང་ནས་གྲོན་ཆུང་ཅན་གྱི་ལས་ཁུངས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་རེ་གསུམ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཁོངས་མིས་གསང་སྲུང་སྒྲིག་ཁྲིམས་དང་ཕྱི་དོན་ལས་དོན་སྒྲིག་ཁྲིམས་ལ་བརྩི་སྲུང་ནན་པོ་བྱས་ནས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གསང་བ་དང་ལས་དོན་གསང་བའམ་ཡང་ན་འགན་འཁྲི་སྒྲུབ་སྐབས་ཤེས་པའི་ཆེད་ལས་ཀྱི་གསང་བ་སོགས་ཕྱིར་སྒྲོག་གཏན་འགོག་བྱས་ཏེ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་དང་མཚན་སྙན། ཁེ་ཕན་བཅས་རྦད་ཆོད་ཀྱིས་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་རེ་བཞི། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཁོངས་མིས་དགོངས་ཞུའི་ལམ་ལུགས་ལག་བསྟར་ནན་པོ་བྱེད་དགོས།  སྤྱིར་བཏང་དུ་ཁུལ་དཔོན་དང་རྒྱུན་ལས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ་གཉིས་དུས་གཅིག་ཏུ་ཕྱི་ལ་མི་འགྲོ་བ་ཡིན།  ཁུལ་དཔོན་གཞུང་འུལ་རྒྱུག་（འཚམ་འདྲི）དང་སློབ་སྦྱོང་། གུང་གསེང་བཅས་བྱེད་པར་སྐྱོད་སྐབས། སྔོན་ལ་ཁུལ་ཨུའི་ཧྲུའུ་ཅིར་སྙན་སེང་ཞུས་ཏེ་མོས་མཐུན་ཐོབ་པ་བྱེད་དགོས་པ་དང་། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་གཏན་འབེབས་ལྟར་ཞིང་ཆེན་ཏང་ཨུའི་གཞུང་ལས་ཐིང་དང་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཐིང་། ཁུལ་ཨུའི་གཞུང་ལས་ཁང་བཅས་ལ་ཞུ་ཚགས་བྱེད་དགོས།  ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ་གཞུང་འུལ་རྒྱུག（འཚམ་འདྲི）དང་སློབ་སྦྱོང་། གུང་གསེང་བཅས་སུ་སྐྱོད་ཚེ། སྔོན་ལ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཏང་ཙུའུ་ཧྲུའུ་ཅིས་བཤེར་མཆན་བཀོད་རྗེས། ཁུལ་ཨུའི་ཧྲུའུ་ཅི་ལ་དགོངས་པ་ཞུ་དགོས་པ་མ་ཟད་ཁུལ་ཨུ་རྩ་འཛུགས་པུ་དང་ཁུལ་ཨུ་གཞུང་ལས་ཁང་ལ་ཞུ་ཚགས་བྱེད་དགོས།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོ་གཞུང་འུལ་རྒྱུག（འཚམ་འདྲི）དང་སློབ་སྦྱོང་། གུང་གསེང་བཅས་སུ་སྐྱོད་ཚེ། ཁུལ་དཔོན་ལ་དགོངས་པ་ཞུ་བ་མ་ཟད་ཁུལ་ཨུའི་རྩ་འཛུགས་པུ་དང་ཁུལ་ཨུ་གཞུང་ལས་ཁང་ལ་ཞུ་ཚགས་བྱེད་དགོས།    ཁུལ་ཨུ་ལ་གཏན་འབེབས་ཡོད་པ་རྣམས་གཏན་འབེབས་ལྟར་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས།  

ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་ཀྱིས་ངེས་པར་དུ་ཕྱི་རུ་སྐྱོད་པའི་དུས་ཚོད་དང་ས་གནས། འབྲེལ་གཏུག་བྱེད་སྟངས་སོགས་འབྲེལ་ཡོད་དོན་ཚན་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་ལ་བཤད་དགོས་པ་དང་། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་བློ་མཐུན་གཞན་དག་ལ་བརྡ་ཁྱབ་གཏོང་དགོས།  ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ་དང་དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོ་གཞུང་འུལ་རྒྱུག（འཚམ་འདྲི）དང་གུང་གསེང་གི་དུས་ཡུན་ལོངས་རྗེས། ཁུལ་དཔོན་ལ་འབྲེལ་ཡོད་གནས་ཚུལ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས་ལ། དགོས་གལ་བྱུང་ཚེ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་བློ་མཐུན་གཞན་དག་ལ་བརྡ་ཁྱབ་གཏོང་དགོས།  

ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྡེ་ཁག་སོ་སོའི་འགན་འཁུར་བ་གཙོ་བོ་གཞུང་འུལ་རྒྱུག（འཚམ་འདྲི）དང་སློབ་སྦྱོང་། གུང་གསེང་བཅས་སུ་སྐྱོད་སྐབས། རང་ཉིད་ཀྱིས་ཁག་བགོས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ་དང་ཁུལ་དཔོན་གྱི་མོས་མཐུན་འབྱུང་བར་སྔོན་ལ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས་པ་མ་ཟད། ཁུལ་ཨུའི་འབྲེལ་ཡོད་གཏན་འབེབས་ལྟར་དགོངས་ཞུའི་འགྲོ་ལུགས་གཉེར་རྗེས། ཕྱིར་སྐྱོད་དུས་ཚོད་དང་ས་གནས། འབྲེལ་གཏུག་བྱེད་སྟངས། ཚབ་བྱེད་ལས་དོན་གཙོ་སྐྱོང་འགན་འཁུར་བ་བཅས་ཀྱི་མིང་ཐོ་སོགས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་ལ་ཞུ་དགོས།  

དོན་ཚན་རེ་ལྔ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཁོངས་མིས་སྣེ་ཁྲིད་དེ《ཀྲུང་གུང་ཀྲུང་དབྱང་ཆབ་སྲིད་ཅུས་ཀྲུང་དབྱང་གི་གཏན་འབེབས་དོན་ཚན་བརྒྱད་ལག་བསྟར་ཞིབ་སྲོལ་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ》གྱི་དགོངས་དོན་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་དགོས་ལ།  ཞིང་ཆེན་ཏང་ཨུ་དང་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་གི《ཀྲུང་དབྱང་གི་གཏན་འབེབས་དོན་ཚན་བརྒྱད་ཀྱི་དགོངས་དོན་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པའི་སྐོར་གྱི་བྱེད་ཐབས་འགའ་ཞིག》དང་། ཁུལ་ཨུ་དང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་འབྲེལ་ཡོད་གཏན་ཁེལ་དང་བྱེད་ཐབས་ནན་ཏན་གྱིས་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ། དཀའ་སྤྱད་འབད་བརྩོན་གྱི་སྤྱོད་ལམ་རྒྱུན་འཁྱོངས་དང་དར་སྤེལ། གཞི་རིམ་དང་མང་ཚོགས་ཁྲོད་དུ་ཟབ་ཞུགས་བྱེད་པ་དང་། ཧུར་ཐག་གིས་ཡུལ་དངོས་སུ་རྟོག་དཔྱད་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ། གནས་ཚུལ་རྒྱུས་ལོན་དང་ལས་དོན་ལ་མཛུབ་ཁྲིད། གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བཅས་བྱེད་དགོས།  གཞི་རིམ་དུ་སྐྱོད་སྐབས་འཁོར་ཉུང་སྟབས་བདེ་ཡོང་བ་བྱས་ནས་མཉམ་སྐྱོད་མི་སྣའི་གྲངས་འབོར་ཉུང་དུ་གཏོང་གང་ཐུབ་བྱེད་པ་ལས་རིམ་པ་བཞིན་ཕེབས་རོགས་ཇེ་མང་དུ་གཏོང་མི་རུང་།  

དོན་ཚན་རེ་དྲུག ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཁོངས་མིས་གཞུང་ལུགས་དང་དོན་དངོས་ཟུང་འབྲེལ་བྱེད་པའི་སློབ་སྲོལ་དར་སྤེལ་ཤུགས་ཆེན་གཏོང་བ་དང་། རྒྱལ་སྤྱི་དང་རྒྱལ་ནང་གི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་ཚུལ་ལ་དོ་ཁུར་དམ་ཟབ་བྱས་ནས། ཤེས་བྱ་གསར་པ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཕུན་སུམ་ཇེ་ཚོགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། གནས་ཚུལ་གསར་པར་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པ། ཉམས་མྱོང་གསར་པ་གསོག་འཇོག གནད་དོན་གསར་པ་ཐག་གཅོད་བཅས་བྱས་ཏེ། སྤྱི་དོན་དུ་ཏང་འཛུགས་པ་དང་དམངས་དོན་དུ་སྲིད་སྐྱོང་བའི་ནུས་པ་དང་ཆུ་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་དགོས།  

དོན་ཚན་རེ་བདུན། ཁུལ་དཔོན་དང་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོར་ཞུགས་པ་དང་། གཞི་རིམ་དུ་ཕྱིན་ནས་རྟོག་དཔྱོད་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པ། ཆེད་དམིགས་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ལས་དོན་གལ་ཆེན་ལ་ཁྲིད་སྟོན་བྱེད་པའི་གསར་འགྱུར་སྤེལ་བར་འབྲེལ་ཡོད་གཏན་འབེབས་ལྟར་སྒྲུབ་དགོས།  སྤྱིར་བཏང་གི་གྲོས་ཚོགས་དང་བྱེད་སྒོར་གསར་འགྱུར་མི་སྤེལ།  དངོས་གནས་གསར་འགྱུར་སྤེལ་དགོས་པའི་རིགས་ཡིན་ན། ནང་དོན་ཉིང་བསྡུས་དང་ཕན་འབྲས་ལ་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་རེ་བརྒྱད། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་དང་སྡེ་ཁག་སོ་སོས་མིང་སྣ་ཚོགས་བཀོད་པའི་རྟེན་འབྲེལ་མཛད་སྒོ་དང་ཚད་ལོན་དཔྱད་བསྡུར་ལ་ཚོད་འཛིན་ནན་པོ་བྱས་ནས། ལས་དོན་རང་བཞིན་གྱི་བྱེད་སྒོ་སྣ་ཚོགས་ཉུང་དུ་གཏོང་དགོས།  

ཁུལ་ཨུ་དང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་གཅིག་གྱུར་བཀོད་སྒྲིག་ཕུད། ཁུལ་དཔོན་དང་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པས་སྤྱིར་ན་སྡེ་ཁག་དང་ས་གནས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་བྱེད་སྒོར་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ་ཡིག་དང་རྟེན་འབྲེལ་གློག་འཕྲིན་མི་གཏོང་ཞིང་། མགོ་བརྗོད་དང་ཕྱག་བྲིས། གླེང་གཞི་བཅས་མི་གནང་བ་ཡིན།  དམིགས་བསལ་གྱི་གནས་ཚུལ་གྱི་དབང་གིས་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ་ཡིག་དང་རྟེན་འབྲེལ་གློག་འཕྲིན། མགོ་བརྗོད་དང་ཕྱག་བྲིས། གླེང་གཞི་དགོས་རིགས། སྤྱིར་བཏང་དུ་ཡོངས་གྲགས་སུ་འགྲེམ་སྤེལ་བྱེད་མི་རུང་།  

དོན་ཚན་རེ་དགུ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་དང་དེའི་ཁོངས་གཏོགས་སྡེ་ཁག་སོ་སོས་ཁྲིམས་ལྟར་སྲིད་འཛིན་དང་སྲིད་འཛིན་ནན་པོ་བྱེད་དགོས།  འགན་དབང་ཁྱབ་ཁོངས་ནང་གི་དོན་ཚན་རྣམས་གོ་རིམ་དང་དུས་ཚད་ལྟར་ཧུར་བརྩོན་དང་རང་འགུལ་གྱིས་སྒྲུབ་དགོས།  གཏན་འབེབས་དང་མི་མཐུན་པའི་དོན་ཚན་ཡིན་ཕྱིན་རྩ་དོན་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་སྒྲུབ་མི་རུང་།  རང་འགན་གཞན་དཀྲི་དང་ནར་འགྱངས་སོགས་དཔོན་ངན་གྱི་སྤྱོད་ཚུལ་དང་འགན་ཉེས། འགན་འཛོལ་བཅས་ལས་བྱུང་བའི་ཤུགས་རྐྱེན་དང་གྱོང་གུན་ལ་འགན་འཁྲི་བདའ་འདེད་གཏོང་དགོས།  དབང་མཚམས་ལས་བརྒལ་ནས་ལས་དོན་སྒྲུབ་པ་དང་། དབང་ཆར་བརྟེན་ནས་སྒེར་དོན་གཉེར་བ་སོགས་སྲོལ་འགལ་དང་སྒྲིག་འགལ། ཁྲིམས་འགལ་བཅས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་ལ་རྩད་ཞིབ་ཐག་གཅོད་ནན་པོ་བྱེད་དགོས།  

ལེའུ་བཅུ་གཉིས་པ། ཞར་བྱུང་དོན་ཚན།

དོན་ཚན་བདུན་ཅུ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཐད་གཏོགས་སྒྲིག་ཚན་དང་མངག་གཏོང་སྒྲིག་ཚན་ལ་སྒྲིག་སྲོལ་འདི་སྤྱད་འཐུས།  རྫོང་སོ་སོའི་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་གིས་སྒྲིག་སྲོལ་འདི་དཔྱད་གཞིར་བཟུང་ནས་ལས་དོན་སྒྲིག་སྲོལ་བཟོས་ཆོག

མཚོ་བྱང་ཁུལ་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་སྒྲིག་སྲོལ།

ལེའུ་དང་པོ། སྤྱིའི་དོན་ཚན།

དོན་ཚན་དང་པོ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ལས་དོན་གོ་རིམ་སྔར་བས་ཚད་ལྡན་བཟོ་བ་དང་།  གྲོས་ཚོགས་སྤུས་ཚད་དང་ལས་ཕྱོད་ཆེ་རུ་གཏོང་བ།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ལས་དོན་ཚད་ལྡན་ཅན་དང་ལམ་ལུགས་ཅན། ཚན་རིག་ཅན་བཅས་སུ་འགྱུར་བ།  སྲིད་གཞུང་གིས་ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་སྲོལ་ལྟར་དང་ཚན་རིག་དང་མཐུན་ལ་དམངས་གཙོ་ལྡན་པའི་ཐབས་ཇུས་རྐྱེན་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་བཅས་ཀྱི་ཆེད། 《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་རིམ་པ་སོ་སོའི་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་དང་ས་གནས་རིམ་པ་སོ་སོའི་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་རྩ་འཛུགས་བཅའ་ཁྲིམས》དང་། 《མཚོ་བྱང་ཁུལ་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྒྲིག་སྲོལ》དེ་བཞིན་སྲིད་གཞུང་ལས་དོན་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་སྒྲིག་སྲོལ་ལམ་ལུགས་བཅས་གཞིར་བཟུང་ནས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་དངོས་དང་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་སྒྲིག་སྲོལ་འདི་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་ཡིན།   

དོན་ཚན་གཉིས་པ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ནི་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཐབས་ཇུས་གལ་ཆེན་རང་བཞིན་གྱི་གྲོས་ཚོགས་ཞིག་ཡིན་ལ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་ཁྲོད་ཀྱི་གནད་དོན་གལ་ཆེན་ཚང་མ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ནས་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་དམངས་གཙོ་གཅིག་སྡུད་ལམ་ལུགས་དང་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འཛིན་གྱིས་འགན་ཁུར་བའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་རྩ་དོན་ལྟར་ཁྲིམས་ལྟར་འགན་དབང་སྤྱོད་དགོས།  

དོན་ཚན་གསུམ་པ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་ཁྲིམས་ལྟར་ཇུས་ཐག་གཅོད་པ་དང་། ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་ཇུས་ཐག་གཅོད་པ། དམངས་གཙོའི་ཐབས་ཇུས་འགོད་པ་བཅས་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། སྲིད་འཛིན་ལྟ་སྐུལ་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་། སྲིད་འཛིན་གྱི་ཕན་ནུས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས། ཚད་ལྡན་དང་མཐུན་སྦྱོར། དངོས་གཉེར། ཕན་འབྲས་ཆེ་བ་བཅས་ཀྱི་འཁོར་སྐྱོད་རྐྱེན་སྲོལ་ལ་བརྟེན་ནས་ཧུར་ཐག་གིས་སྤྱི་པའི་དོ་དམ་དང་ཞབས་ཞུའི་ཆུ་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་དགོས།  

ལེའུ་གཉིས་པ། གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་གྲུབ་ཚུལ།

དོན་ཚན་བཞི་པ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ནི་ཁུལ་དཔོན་དང་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ། དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོ་བཅས་ལས་གྲུབ་ཅིང།  ཁུལ་དཔོན་གྱིས་སྐོང་བསྡུ་དང་གཙོ་སྐྱོང་བྱེད་པ་ཡིན།  རྩ་དོན་ཐོག་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་དྲུང་ཡིག་ཆེ་གཞོན་དང་། དེ་བཞིན་ཁུལ་འཕེལ་སྒྱུར་ཨུ་ལྷན་དང་ཁུལ་ནོར་སྲིད་ཅུ། ཁུལ་མི་སྤྱི་ཅུ། ཁུལ་ཁྲིམས་འཛིན་ཅུ། བཟོ་འཕྲིན་ཅུ། ཁུལ་རྩིས་བཤེར་ཅུ། ཁུལ་སྡོམ་རྩིས་ཅུ་བཅས་ནི་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་གཏན་འཇགས་ཟུར་ཞུགས་མི་སྣ་ཡིན།  དགོས་མཁོར་གཞིགས་ནས།  ཁུལ་དམངས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་དང་ཁུལ་སྲིད་གྲོས། མཚོ་བྱང་ཡན་ལག་དམག་ཁུལ་གྱི་མགོ་ཁྲིད། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་བཅའ་ཁྲིམས་བློ་འདོན་ཚོགས་པའི་ཁྲིམས་རྩོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་དང་གསར་འགྱུར་སྡེ་ཁག་གི་འབྲེལ་ཡོད་འགན་འཁུར་བློ་མཐུན་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཟུར་ཞུགས་བྱེད་པར་གདན་འདྲེན་ཞུ་དགོས།  གདན་ཞུའི་མི་སྣ་གཞན་དག་ནི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་བྱང་ནང་དོན་དང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་ཀྱི་བླང་བྱ་གཞིར་བཟུང་གཏན་ཁེལ་བྱེད་པ་དང་། གཞུང་ལས་ཁང་གི་དྲུང་ཡིག་དག་གིས་ཁ་གཏད་འབྲེལ་གཏུག་སྡེ་ཁག་གི་གྲོས་བྱང་ལ་ཞིབ་འཇུག་གི་གོ་རིམ་ལྟར་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞུགས་དགོས།  

དོན་ཚན་ལྔ་པ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ནི་ཁུལ་དཔོན་ནམ་ཡང་ན་རྒྱུན་ལས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པར་མངག་བཅོལ་གྱིས་བསྡུ་དགོས།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཟླ་རེར་ཐེངས་གཉིས་རེ་འཚོག་པ་དང་། གལ་ཏེ་དགོས་མཁོ་ཡོད་ཚེ་སྐབས་འཕྲལ་དུ་འཚོག་ཆོག་ཅིང་། གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞུགས་མཁན་མི་གྲངས་དེ་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཁོངས་མིའི་མི་གྲངས་ཀྱི་ཕྱེད་ཀ་ཡན་ཟིན་དགོས།  

དོན་ཚན་དྲུག་པ། གལ་ཏེ་ཁུལ་ཡོངས་རང་བཞིན་གྱི་དམིགས་བསལ་གནས་ཚུལ་ཚབས་ཆེན་དང་དམིགས་བསལ་གནས་ཚུལ་གཞན་ལ་འཕྲད་ཚེ། ཁུལ་དཔོན་གྱིས་སྔ་སྣུར་དུ་གྲོས་ཚོགས་མེད་པ་བཟོ་བའམ་ཡང་ན་ནར་འགྱངས་བྱ་རྒྱུའི་གཏན་འབེབས་བྱེད་ཆོག 

ལེའུ་གསུམ་པ། ལས་འགན་གཙོ་བོ།

དོན་ཚན་བདུན་པ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལས་འགན་གཙོ་བོ་ནི།  

（གཅིག） ཏང་ཀྲུང་དབྱང་དང་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་དང་། ཞིང་ཆེན་ཏང་ཨུ་དང་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་། ཁུལ་ཨུའི་གྲོས་ཚོགས་དང་ཡིག་ཆ། མཛུབ་སྟོན་གལ་ཆེན་གྱི་དགོངས་དོན་བཅས་སློབ་སྦྱོང་ལག་བསྟར་དང་དོན་འཁྱོལ་མཐར་ཕྱིན་བྱེད་པ།  

（གཉིས） རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་དང་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་གི་ཆོད་དོན་དང་བཀའ་རྒྱ་ཞིབ་འཇུག་དང་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པ།  

（གསུམ）  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་ཁྲོད་ཀྱི་དོན་ཚན་གལ་ཆེན་ལ་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས།  གཙོ་བོ་ནི། ཞིང་ཆེན་ཏང་ཨུ་དང་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་། ཁུལ་ཨུའི་ཐབས་ཇུས་གལ་ཆེན་གྱི་དོན་ཚན་དང་། ཁུལ་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་དང་དེའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་གྲོས་ཆོད་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་ཐབས་བཅས་དང་གཅིག ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མིང་ཐོག་ནས་ཇུས་ཐག་གལ་ཆེན་བཅད་པ་དང་གཉིས།  མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་རྩར་ཐུག་པའི་ཁེ་ཕན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་དོན་དག་དང་འདོན་དགོས་པའི་སྒྱུར་བཅོས་བྱེད་ཐབས་སྣ་ཚོགས་སོགས་དོན་དག་གལ་ཆེན་བཅས་ཡིན།  

（བཞི） ཁུལ་ཨུ་དང་ཁུལ་དམངས་ཆེན་ནམ་ཡང་ན་ཁུལ་དམངས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ལྷན་ལ་གྲོས་ཞིབ་བྱ་རྒྱུར་ཕུལ་བའི་དོན་ཚན་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ནས་གཏན་འཁེལ་བྱེད་དགོས། གཙོ་བོ་ནི། ཁེར་སྤྱོད་སྲོལ་ཡིག་གི་འཆར་ཟིན་དང་གཅིག ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྙན་ཞུ་དང་གཉིས། རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འཆར་གཞི་དང་གསུམ། ནོར་སྲིད་སྔོན་རྩིས་དང་ལག་བསྟར་བྱས་ཚུལ་སྐོར་གྱི་སྙན་ཞུ་དང་བཞི། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་ཁུལ་ཨུ་དང་ཁུལ་དམངས་ཆེན་ནམ་ཡང་ན་ཁུལ་དམངས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ལྷན་ལ་གྲོས་ཞིབ་བྱ་རྒྱུར་ཕུལ་བའི་ནོར་སྲིད་སྔོན་རྩིས་ལེགས་སྒྲིག་དང་རྣམ་གྲངས་གལ་ཆེན་འཛུགས་སྐྲུན་དང་ལྔ་བཅས་ཡིན། 

（ལྔ） ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆ་གཏན་འབེབས་སམ་བཟོ་བཅོས་རྒྱག་པ།  

（དྲུག） དུས་བཅད་ལྟར་དཔལ་འབྱོར་འཁོར་སྐྱོད་དང་སྤྱི་ཚོགས་གོང་སྤེལ་གྱི་གནས་བབ་ལ་དབྱེ་ཞིབ་དང་། ཐོན་ལས་སྲིད་ཇུས་དང་ཐོན་ལས་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་ཚུལ་ལ་གཞིགས་ནས་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་གོང་སྤེལ་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་དང་བྱེད་ཐབས་གཏན་འབེབས་བྱེད་དགོས།  རྩ་དོན་ཐོག་དུས་ཚིགས་རེར་ཁུལ་ཡོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཁོར་སྐྱོད་དབྱེ་ཞིབ་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་རེ་འཚོག་པ།  

（བདུན） ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྡེ་ཁག་སོ་སོ་དང་རྫོང་སོ་སོའི་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་དགོངས་སྐོར་ཞུ་བའི་དོན་ཚན་གལ་ཆེན་ལ་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས་ཐག་གཅོད་བྱེད་པ།  

（བརྒྱད） ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མ་དངུལ་གཏོང་བ་དང་བཟོ་སྐྲུན་གལ་ཆེན་འཛུགས་སྐྲུན་རྣམ་གྲངས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ་ཐག་གཅོད་པ།  

（དགུ） ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མིང་ཐོག་ནས་སྒྲིག་འཛུགས་བྱས་པའི་བྱེད་སྒོ་གལ་ཆེན་གྱི་ཇུས་གཞི་ཞིབ་འཇུག་གཏན་ཁེལ་བྱེད་པ།  

（བཅུ） ཐོལ་བྱུང་དོན་རྐྱེན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པའི་བསམ་འཆར་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ནས་འདོན་པ།  

（བཅུ་གཅིག） ཁུལ་སྲིད་གཞུང་རང་ངོས་འཛུགས་སྐྲུན་ཐད་ཀྱི་གནད་དོན་གལ་ཆེན་གྲོས་བསྡུར་དང་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པ།  

（བཅུ་གཉིས） ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་གྲོས་བསྡུར་བྱེད་དགོས་པའི་དོན་ཚན་གཞན་དག་བཅས་ཡིན།  

ལེའུ་བཞི་པ། གྲོས་བྱང་འདོན་པ་དང་གཏན་ཁེལ་བྱེད་པ།

དོན་ཚན་བརྒྱད་པ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་སུ་འབུལ་རྒྱུའི་གྲོས་བྱང་དེ་ངེས་པར་དུ་རྫོང་སོ་སོའི་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྡེ་ཁག་སོ་སོ་སོགས་གཙོ་གཉེར་སྡེ་ཚན་གྱིས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས་པ་དང་། འབྲེལ་ཡོད་དྲུང་ཡིག་ཆེ་གཞོན་གྱིས་ཞིབ་དཔྱད་བྱས་པ་བརྒྱུད་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་རྒྱུར་འབུལ་རྒྱུའི་གྲོས་གཞི་འདོན་དགོས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོ་ནས་མཆན་འགོད་ཐོབ་རྗེས་གཙོ་གཉེར་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ་དང་ཁུལ་དཔོན་ལ་བཤེར་འབེབས་བྱ་རྒྱུར་འབུལ་དགོས།  རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞིབ་འཇུག་བྱ་རྒྱུར་འབུལ་གྲབས་ཡོད་པའི་ཡིག་རིགས་ཀྱི་དཔྱད་ཡིག་དག་དྲུང་ཡིག་ཁག་གིས་འབྲེལ་ཡོད་དྲུང་ཡིག་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཏེ་ཐོག་མའི་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་དགོས་པ་དང་། གཞུང་ཡིག་འབྲི་བའི་ཚད་གཞིའི་བླང་བྱ་དང་མི་མཐུན་པའམ་ཡང་ན་སྔར་བས་བཟོ་བཅོས་དང་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས་པའི་ཡིག་ཆ་དག དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོའམ་ཡང་ན་དྲུང་ཡིག་ཆེ་གཞོན་གྱི་མོས་མཐུན་ཐོབ་རྗེས་དུས་ཐོག་ཏུ་གྲོས་བྱང་ཕུལ་མཁན་སྡེ་ཚན་ལ་ཕྱིར་ལན་སྤྲོད་དགོས།  ལས་དོན་དགོས་མཁོར་གཞིགས་ནས་ཁུལ་དཔོན་གྱིས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་བྱང་ཐད་ཀར་ཐག་བཅད་ཆོག 

དོན་ཚན་དགུ་པ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་བྱང་དེ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་བཤེར་འབེབས་བྱ་རྒྱུར་མ་ཕུལ་གོང་། འབྲེལ་ཡོད་གཏན་འབེབས་གཞིར་བཟུང་གཙོ་གཉེར་སྡེ་ཚན་གྱིས་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་དང་མཉམ་དུ་གཤམ་གསལ་ལས་དོན་ཁག་སྒྲུབ་དགོས་པ་སྟེ།  

（གཅིག） གྲོས་བྱང་དང་འབྲེལ་བའི་ཁྱབ་ཁོངས་ལ་གཞིགས་ནས། རྫོང་སོ་སོའི་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་གི་བསམ་འཆར་བསྡུ་ལེན་བྱེད་དགོས་པ་དང་། དགོས་ངེས་སྐབས་དམངས་ཆེན་ཀྱི་འཐུས་མི་དང་སྲིད་གྲོས་ཀྱི་ཨུ་ཡོན། དེ་བཞིན་འབྲེལ་ཡོད་ཕྱོགས་ཀྱི་བསམ་འཆར་བསྡུ་ལེན་བྱེད་དགོས།  དེའི་ནང་ནོར་སྲིད་ཀྱི་གཏོང་སྒོ་མང་དུ་གཏོང་བའམ་གསར་དུ་སྣོན་རྒྱུའི་གཏོང་སྒོའི་རྣམ་གྲངས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་ཚེ། ཁུལ་ནོར་སྲིད་སྡེ་ཁག་གི་བསམ་འཆར་བསྡུ་ལེན་བྱེད་དགོས།  སྒྲིག་ཚན་དང་མི་སྣའི་སྒྲིག་ཁོངས་དོན་ཚན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་ཚེ། ཁུལ་སྒྲིག་ཚན་སྒྲིག་ཁོངས་སྡེ་ཁག་གི་བསམ་འཆར་བསྡུ་ལེན་བྱེད་དགོས།  

（གཉིས） ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ནས་གཏན་འཁེལ་བྱེད་རྒྱུར་ཕུལ་བའི་དོན་ཚན་ལ། གལ་ཏེ་གྲོས་བྱང་དེ་སྡེ་ཁག་དང་ས་ཁུལ། སྡེ་ཚན་བཅས་གཉིས་ཡན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་ཚེ། ངེས་པར་དུ་སྔོན་ལ་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་དང་ས་ཁུལ། སྡེ་ཚན་བཅས་དང་འབྲེལ་གཏུག་དང་གྲོས་མོལ་བྱས་ནས། བསམ་འཆར་ཚགས་དམ་ཞིང་གཅིག་མཐུན་བཏོན་ཏེ་མིང་རྟགས་བཀོད་རྗེས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས།  བསམ་འཆར་མི་མཐུན་པ་ཡོད་ཚེ། ཁག་བགོས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པའམ། ཡང་ན་དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོ་དང་དྲུང་ཡིག་ཆེ་གཞོན་ལ་མངག་བཅོལ་བྱས་ནས་གྲོས་ཚོགས་མ་འཚོག་གོང་མཐུན་སྦྱོར་གང་ལེགས་བྱས་ཏེ། གཞི་རྩའི་ཆར་བསམ་འཆར་གཅིག་མཐུན་བྱུང་རྗེས་གཞི་ནས་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཕུལ་ཆོག བསམ་འཆར་ལ་འགལ་བ་ཅུང་ཆེ་ཞིང་ངོས་འཛིན་གཅིག་མཐུན་འབྱུང་དཀའ་བའི་རིགས། ངེས་པར་དུ་དགོངས་སྐོར་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆའི་ནང་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་དང་ས་ཁུལ། སྡེ་ཚན་བཅས་ཀྱི་བསམ་འཆར་མི་འདྲ་བ་གསལ་པོ་འབྲི་དགོས།  

（གསུམ） སྡོད་ཁང་འཛུགས་སྐྲུན་དང་འགྲིམ་འགྲུལ་སྐྱེལ་འདྲེན། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་། རིག་གནས་སློབ་གསོ། སྨན་བཅོས་འཕྲོད་བསྟེན། སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུ། རིན་གོང་ལེགས་སྒྲིག་སོགས་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་རྩར་ཐུག་པའི་ཁེ་ཕན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་གྲོས་བྱང་དེ།  འབྲེལ་ཡོད་གཏན་འབེབས་གཞིར་བཟུང་། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྲིད་དོན་ཡོངས་བསྒྲགས་དྲ་ཚིགས་དང་ཚགས་དེབ། རླུང་འཕྲིན་ལས་ཁུངས། བརྙན་འཕྲིན་ལས་ཁུངས་སོགས་སྨྱན་སྦྱོར་བརྒྱུད་ཡོངས་བསྒྲགས་བྱེད་པའམ་ཡང་ན་དཔང་ཉན་ཚོགས་འདུ་སོགས་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་བརྒྱུད་ནས། མི་དམངས་མང་ཚོགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ལས་རིགས་སོ་སོའི་བསམ་འཆར་རྒྱ་ཁྱབ་ངང་བསྡུ་ལེན་བྱེད་དགོས།  

（བཞི） དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུའི་འཆར་འགོད་དང་། གྲོང་ཁྱེར་འཛུགས་སྐྲུན། ཐོན་ལས་གོང་སྤེལ། སྒྱུར་བཅོས་བྱེད་ཐབས་གལ་ཆེན། ཐོན་ཁུངས་བཀོད་སྒྲིག་གལ་ཆེན་དང་འཛུགས་སྐྲུན་རྣམ་གྲངས་གལ་ཆེན་སོགས་ཆེད་ལས་རང་བཞིན་དང་ལག་རྩལ་རང་བཞིན་ཤུགས་ཆེན་ལྡན་པའི་གྲོས་བྱང་རིགས། འབྲེལ་ཡོད་གཏན་འབེབས་གཞིར་བཟུང་ཆེད་མཁས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་བྱས་ནས་བློ་འདྲི་དང་དཔྱད་སྒྲུབ་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད། འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་གི་བསམ་འཆར་བསྡུ་ལེན་བྱེད་དགོས།  

（ལྔ） ཁྲིམས་ལུགས་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གྲོས་བྱང་ཡིན་རིགས། གྲོས་ཚོགས་མ་འཚོགས་སྔོན་དུ་ཁུལ་ཁྲིམས་འཛིན་ཅུས་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱིས་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་དགོས་པ་དང་། ཡིག་ཐོག་གི་བསམ་འཆར་བཏོན་རྗེས་ད་གཟོད་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞུགས་ཆོག  ཞིབ་བཤེར་གྱི་ནང་དོན་གཙོ་བོའི་ནང་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ། སྒྲིག་སྲོལ་བཅས་དང་འགལ་བ་ཡོད་མེད་དང་། ད་ལྟ་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་གཏན་འབེབས་དང་འཚམ་མིན། རྒྱལ་སྤྱིའི་རྒྱུན་སྲོལ་གྱི་བླང་བྱ་དང་མཐུན་མིན། དེ་མིན་གྱི་འོས་འཚམ་མིན་པའི་གནད་དོན་ཡོད་མེད་སོགས་ཚུད་ཡོད།  གོང་ཞུ་བྱེད་མཁན་སྡེ་ཚན་གྱིས་ཁུལ་ཁྲིམས་འཛིན་ཅུའི་ཞིབ་བཤེར་མཇུག་འབྲས་ལ་བསམ་འཆར་མི་མཐུན་པ་ཡོད་ཚེ། བསམ་འཆར་མི་མཐུན་པའི་ནང་དོན་ཐད་ཡིག་ཐོག་གི་བསམ་འཆར་དང་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་གྱི་གཞི་འཛིན་ས་བཏོན་ནས། ཁུལ་ཁྲིམས་འཛིན་ཅུ་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་བྱ་རྒྱུའི་རེ་བ་འདོན་ཆོག

（དྲུག） གོང་རིམ་སྲིད་གཞུང་ངམ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་ལ་དགོངས་སྐོར་ཞུ་བ་དང་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས་པའི་གྲོས་བྱང་རིགས། ངེས་པར་དུ་གོང་རིམ་སྲིད་གཞུང་ངམ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་ལ་བསམ་འཆར་གསལ་པོ་ཡོད་ཚེ་གཞི་ནས་གྲོས་ཚོགས་སུ་བཞག་ཆོག 

དོན་ཚན་བཅུ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་བྱང་གྲོས་ཚོགས་སུ་གྲོས་ཞིབ་བྱ་རྒྱུར་མ་ཕུལ་གོང་། གྲོས་བྱང་འབུལ་མཁན་སྡེ་ཚན་གྱིས་བླང་བྱ་གཞིར་བཟུང་། གྲོས་ཚོགས་སུ་གྲོས་ཞིབ་བྱ་རྒྱུར་ཕུལ་བའི་ཡིག་ཆ་དང་དེ་བཞིན་འབྲེལ་ཡོད་ཡིག་ཆ་གཞན་དག་འབུལ་དགོས། དེའི་ནང་གཙོ་བོར་གཤམ་གྱི་དོན་ཚན་དག་ཡོད།  

（གཅིག） གྲོས་ཞིབ་བྱ་རྒྱུར་ཕུལ་བའི་དངོས་གཞིའི་ཡིག་ཆ།  དེའི་ནང་གཙོ་བོར་སྙན་སེང་ཞུ་ཡིག་དང་དགོངས་སྐོར་ཞུ་ཡིག། སྙན་ཞུ། དེ་བཞིན་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆའི་འཆར་ཟིན་དང་ཆོད་དོན་སོགས་ཚུད་ཡོད།  

（གཉིས） གྲོས་བྱང་གི་འབྲེལ་ཡོད་གནས་ཚུལ་གྱི་གསལ་བཤད།  དེའི་ནང་གཙོ་བོར་གྲོས་ཆོད་ལ་འབུལ་རྒྱུའི་དོན་ཚན་གྱི་དགོས་ངེས་རང་བཞིན་དང་དོན་ཚན་དེ་གྲུབ་པའི་བརྒྱུད་རིམ་དང་གཅིག  བཅའ་ཁྲིམས་དང་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་གཞི་འཛིན་ས་དང་ལུགས་མཐུན་རང་བཞིན། སྤྱོད་འཐུས་རང་བཞིན་བཅས་དང་གཉིས། འདོན་གྲབས་ཡོད་པའི་བྱེད་ཐབས་ཀྱིས་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་བཟོ་སྲིད་པའི་དཔྱད་དཔོག་དབྱེ་ཞིབ་དང་གསུམ།  འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་སོ་སོའི་བསམ་འཆར་བསྡུ་ལེན་བྱས་ཚུལ་དང་བཞི།  ཆེད་མཁས་པས་དཔྱད་སྒྲུབ་དང་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་བསམ་འཆར་བསྡུ་ལེན་བྱས་ཚུལ་སོགས་ཚུད་ཡོད།  

（གསུམ） གྲོས་གཞིའི་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་ཟུར་བཀོད་ཡིག་ཆ།  དེའི་ནང་གཙོ་བོར་བཅའ་ཁྲིམས་ཞིབ་བཤེར་གྱི་བསམ་འཆར་དང་ཆེད་མཁས་པའི་དཔྱད་སྒྲུབ་གྱི་སྙན་ཞུ་དང་གཅིག  ཁེ་ལས་དང་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་འཆར་དང་ལེན་བྱས་ཚུལ་སྐོར་གྱི་གསལ་བཤད་ཡོངས་གྲགས་སུ་བསྡུ་ལེན་བྱས་ཚུལ་དང་གཉིས།  འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་དང་རྫོང་སྲིད་གཞུང་གི་བསམ་འཆར་བསྡུ་ལེན་བྱས་པ་དང་དེ་དང་ལེན་བྱས་ཚུལ་དང་གསུམ།  འབྲེལ་ཡོད་བཅའ་ཁྲིམས་དང་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་གཞི་འཛིན་ས་དང་བཞི།  ཇུས་ཐག་གཅོད་པར་དཔྱད་གཞིའི་རིན་ཐང་གལ་ཆེན་ལྡན་པའི་དཔྱད་ཡིག་གཞན་དག་བཅས་ཚུད་ཡོད།  

དོན་ཚན་བཅུ་གཅིག གཤམ་གྱི་གནས་ཚུལ་གྲས་ཀྱི་གཅིག་ཡོད་ན་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ལ་གྲོས་ཞིབ་བྱེད་པར་བཀོད་སྒྲིག་མི་བྱེད་པ་སྟེ།  

（གཅིག） ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་ཞིབ་བཤེར་བྱས་མེད་པའམ་ཡང་ན་གཞུང་ཡིག་འབྲི་བའི་ཚད་གཞི་དང་མི་མཐུན་པའི་དོན་ཚན་རིགས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་སུ་འབུལ་མི་ཆོག 

（གཉིས） གྲོས་ཚོགས་མ་འཚོག་གོང་གྲོས་མོལ་དང་མཐུན་སྦྱོར། དཔྱད་སྒྲུབ་བཅས་མ་བྱས་པའི་གནད་དོན་རིགས་དང་། འབྲེལ་ཡོད་དཔྱད་ཡིག་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པས་ལྟ་བཤེར་མ་བྱས་པའི་གྲོས་བྱང་།  

（གསུམ） གྲོས་བྱང་གི་ཁག་བགོས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ་རྐྱེན་དབང་གིས་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞུགས་མི་ཐུབ་ཚེ། དམིགས་བསལ་གྱི་གནས་ཚུལ་མིན་ན་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་ཞིབ་འཇུག་དང་གཏན་ཁེལ་བྱ་རྒྱུར་ཕུལ་མི་ཆོག  

（བཞི） སྡེ་ཁག་གི་འགན་འཁྲིའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་གནད་དོན་དང་བཅའ་ཁྲིམས། ཁྲིམས་སྲོལ། སྒྲིག་སྲོལ་བཅས་ཀྱི་ནང་དུ་སྲིད་འཛིན་ཁྲིམས་བསྟར་སྡེ་ཁག་གིས་ཐག་གཅོད་བྱ་དགོས་པའི་གཏན་འབེབས་གསལ་པོ་བྱས་ཡོད་རིགས།  

（ལྔ） ཁག་བགོས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པའི་འགན་དབང་སྒྲུབ་ཁོངས་སུ་ཐག་གཅོད་ཐུབ་པའི་གནད་དོན།  

（དྲུག） ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པའི་བར་གྲོས་མོལ་གྱིས་ཐག་གཅོད་ཐུབ་པའི་གནད་དོན།  

（བདུན） ཁུལ་དཔོན་ནམ་རྒྱུན་ལས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པས་ཐག་གཅོད་ཐུབ་པའི་གནད་དོན།  

（བརྒྱད） གོང་རིམ་ལ་ཡིག་ཐོག་ནས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ངམ་ཡང་ན་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་གིས་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་དགོས་པའི་སྤྱིར་བཏང་གི་གནད་དོན།  

（དགུ） གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་དོན་གྲོས་ཁྱབ་ཁོངས་དང་མི་མཐུན་པའི་གནད་དོན་གཞན་དག་བཅས་ཡིན།  

ལེའུ་ལྔ་པ། གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྩ་འཛུགས།

དོན་ཚན་བཅུ་གཉིས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་དེ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་གཞུང་ལས་ཁང་གི་དྲུང་ཡིག་ཁག་གིས་སྒྲུབ་འགན་ཁུར་དགོས།  རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་བཤེར་འགོད་ཡི་གེ་ཁུལ་དཔོན་གྱིས་བཤེར་འབེབས་བྱས་རྗེས། དྲུང་ཡིག་ཁག་གིས་གྲོས་ཚོགས་བརྡ་ཐོ་འཆར་ཟིན་འགོད་འགན་ཁུར་དགོས་ཤིང་། དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོའམ་ཡང་ན་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པས་བཤེར་འབེབས་བྱས་པ་དང་འབྲེལ་དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོའམ་ཡང་ན་རྒྱུན་ལས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པས་བཤེར་འགོད་བྱས་རྗེས། ཡིག་ཆ་བཟོ་འགྲེམ་གྱི་གོ་རིམ་ལྟར་དཔར་འགྲེམ་བྱེད་དགོས།  སྤྱིར་བཏང་དུ་ཉིན་གཅིག་གི་སྔོན་ལ་གྲོས་ཚོགས་ཁོངས་མི་དང་ཟུར་ཞུགས་སྡེ་ཚན་ལ་བརྡ་གཏོང་དགོས་པ་མ་ཟད། ཚོགས་ར་བཀོད་སྒྲིག་དང་གྲོས་ཚོགས་སུ་འབྱོར་ཐོ་འགོད་པ། དཔྱད་གཞི་བགོས་སྤྲོད། གྲོས་ཚོགས་མ་འཚོག་གོང་དང་གྲོས་ཚོགས་སྐབས་ཀྱི་ཞབས་ཞུ་བཅས་ཀྱི་ལས་དོན་ཡག་པོ་སྒྲུབ་དགོས།  

དོན་ཚན་བཅུ་གསུམ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་ཞིབ་འཇུག་བྱ་རྒྱུར་ཕུལ་བའི་དོན་ཚན་ཡིན་ཕྱིན། གྲོས་ཚོགས་མ་འཚོགས་གོང་མཐུན་སྦྱོར་དང་ཞིབ་བཤེར་ཡག་པོ་བྱས་པའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་གཞུང་ལས་ཁང་གི་དྲུང་ཡིག་ཁག་གིས་གྲོས་ཚོགས་མ་འཚོག་གོང་གི་སྔ་ཉིན་དཔྱད་གཞི་དེ（སྔ་སྣུར་དུ་ཡོངས་བསྒྲགས་བྱེད་མི་འོས་པ་ཕུད）ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཏང་ཙུའུ་ཁོངས་མིར་བཤེར་ཀློག་བྱ་རྒྱུར་དཔར་འགྲེམ་བྱས་ནས། གྲོས་ཚོགས་ཐོག་སྤྱིར་བཏང་གསལ་བཤད་སྟབས་བདེ་ཁོ་ན་ཙམ་ལས་མ་ཡིག་སྒྲོག་འདོན་མི་བྱེད་པ་ཡིན།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ངམ་ཁུལ་ཨུ་དང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མིང་ཐོག་ནས་མཛུབ་ཁྲིད་རང་བཞིན་ཆེན་པོ་ལྡན་པའི《གཏན་འབེབས》དང《བསམ་འཆར》《བྱེད་ཐབས》དང་འབྲེལ་ཡོད་ཡིག་ཆ་གལ་ཆེན་ལ་གྲོས་བསྡུར་བྱེད་ན། ཚོགས་ཞུགས་མི་སྣས་ཐད་ཀར་བཟོ་བཅོས་ཀྱི་བསམ་འཆར་བཏོན་ནས་གཙོ་སྐྱོང་པས་གཙང་གཤོང་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས།  ས་གནས་སོ་སོ་དང་སྡེ་ཁག་སོ་སོས་ཞིབ་འཇུག་བྱ་རྒྱུར་ཕུལ་བའི་ཆེད་དོན་དོན་ཚན་ལ་གྲོས་བསྡུར་བྱེད་སྐབས་གཙོ་འགན་འཁུར་མཁན་མགོ་ཁྲིད་ཀྱིས་གྲོས་ཚོགས་མ་འཚོགས་གོང་གི་གྲོས་མོལ་བྱ་རྒྱུའི་ཞིབ་ཕྲའི་བསམ་འཆར་དང་གྲོས་གཞི་བཏོན་རྗེས་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས་བརྡས་ཐག་གཅོད་དགོས།  འབྲེལ་ཡོད་ཆེད་དོན་ལས་དོན་སྙན་ཞུར་ཉན་སྐབས་གཙོ་གཉེར་མགོ་ཁྲིད་ཀྱིས་ལྷག་པའི་གནད་དོན་དང་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཐབས་ལ་བསམ་འཆར་དང་གྲོས་གཞི་འདོན་རྒྱུ་དང་། གྲོས་བསྡུར་བྱས་པ་བརྒྱུད་གཙོ་སྐྱོང་པས་གཙང་གཤོང་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས།  དོན་ཚན་གཞན་དག་གི་ཐབས་ཇུས་ནི་གཙོ་སྐྱོང་པས་འབྲེལ་ཡོད་གཏན་འབེབས་ལྟར་སྒྲུབ་དགོས།  

དོན་ཚན་བཅུ་བཞི། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཡིག་ཆ་དེ་སྙན་སེང་ཞུ་མཁན་སྡེ་ཚན་གྱིས་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད། གྲོས་ཚོགས་བརྡ་ཐོ་བཞིན་དཔར་ནས་གོང་རིམ་ལ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་གི་དྲུང་ཡིག་ཁག་ལ་གྲོས་ཚོགས་གྲོས་བྱང་འབྱོར་རྗེས། གྲོས་ཚོགས་གྲོས་བྱང་གི་འབྲེལ་ཡོད་ཡིག་ཆར་ཞིབ་བཤེར་དང་གནད་འགག་དམ་འཛིན་བྱས་ནས། གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞུགས་མཁན་མགོ་ཁྲིད་དང་ཚོགས་ཞུགས་མི་སྣ་ཆད་ལུས་མེད་པ་འགན་ལེན་བྱེད་དགོས།  དེ་དང་ཆབས་ཅིག་གྲོས་བྱང་འབུལ་མཁན་སྡེ་ཚན་ལ་བརྡ་བཏང་ནས་གཅིག་གྱུར་ཚད་ལྡན་གྱི་ཚད་གཞི་དང་བླང་བྱའི་གྲངས་གཞིའི་ཐོག་ནས་པར་བཏབ་པའི་དཔྱད་ཡིག་མཁོ་འདོན་བྱས་ཏེ་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞུགས་རྒྱུའི་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་དགོས་ཤིང་། གྲོས་ཚོགས་མ་འཚོག་གོང་གྲོས་བྱང་གི་དཔྱད་གཞི་ཕུལ་བ་དེ་ངེས་པར་དུ་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་གི་ཡིག་ཆའི་ནང་དོན་དང་གཞི་གྲངས། གསལ་བཤད་བཅས་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡོང་བ་བྱེད་དགོས།  

ལེའུ་དྲུག་པ། གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲིག་ཁྲིམས།

དོན་ཚན་བཅོ་ལྔ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་དང་རྫོང་སོ་སོ་དང་དེ་བཞིན་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྡེ་ཁག་སོ་སོའི་འགན་འཁུར་བློ་མཐུན་གཙོ་བོ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞུགས་མི་ཐུབ་ཚེ། ཁུལ་དཔོན་ལ་དགོངས་པ་ཞུ་དགོས།  གྲོས་བྱང་གི་བསམ་འཆར་དང་གྲོས་གཞི་གྲོས་ཚོགས་མ་འཚོག་གོང་བཏོན་ཆོག གྲོས་ཚོགས་ལ་ཞུགས་དགོས་པའི་མི་སྣ་གཞན་དག་གིས་བརྡ་ཐོའི་བླང་བྱ་ལྟར་གྲོས་ཚོགས་ལ་ཞུགས་དགོས།  གཞུང་དོན་བྱེད་སྒོར་ཞུགས་པ་དང་གཞུང་འུལ་རྒྱུག་པ། ཕྱིར་འདྲིར་ཕེབས་པ། གུང་གསེང་གཏོང་བ་སོགས་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞུགས་མི་ཐུབ་ཚེ། སྔ་སྣུར་དུ་ཡིག་ཐོག་ནས་ཁག་བགོས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ་དང་རྒྱུན་ལས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པར་དགོངས་པ་ཞུ་དགོས་པ་མ་ཟད། ཡིག་ཐོག་ནས་དགོངས་པ་ཞུས་པའི་གསལ་བཤད་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་གི་དྲུང་ཡིག་ཁག་ལ་སྐྱེལ་དགོས་པ་དང་། མོས་མཐུན་མ་ཐོབ་པར་མི་གཞན་ལ་ཚབ་བྱེད་དུ་བཅུག་ནས་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞུགས་མི་ཆོག 

དོན་ཚན་བཅུ་དྲུག གྲོས་བྱང་སྙན་ཞུ་སྡེ་ཚན་གཙོ་བོའི་སྲིད་འཛིན་གཙོ་འགན་འཁུར་བའམ་ཡང་ན་ལས་དོན་གཙོ་སྐྱོང་མཁན་གྱི་མགོ་གཙོ་གཞོན་པ་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞུགས་མི་ཐུབ་ཚེ། གྲོས་བྱང་དེ་སྤྱིར་བཏང་གི་གནས་ཚུལ་འོག་རང་འགུལ་གྱིས་མེད་པར་བཟོ་དགོས།  

དོན་ཚན་བཅུ་བདུན། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་དོན་རེར་གྲོས་རེ་བྱེད་དགོས་པ་དང་། གྲོས་ཚོགས་འཚོགས་རིང་གོ་རིམ་ལྟར་བཤེར་འབེབས་མ་བྱས་པའི་གྲོས་བྱང་ཚང་མ་སྐབས་འཕྲལ་གྱི་དྲན་འཆར་ཐོག་ནས་གྲོས་ཚོགས་སུ་འབུལ་མི་ཆོག 

དོན་ཚན་བཅོ་བརྒྱད། གྲོས་བྱང་སྙན་སེང་ཞུ་མཁན་སྡེ་ཚན་གྱིས་གཏམ་བཤད་བྱེད་སྐབས་ཁ་རི་ཁ་ཐུག་དང་ཚིག་ཉུང་དོན་བསྡུས་བྱེད་དགོས།  ཚོགས་ཞུགས་མི་སྣས་གྲོས་བྱང་ལ་དམ་པོར་དམིགས་ནས་གྲོས་བསྡུར་ཧུར་ཐག་བྱས་ཏེ། བསམ་འཆར་གསལ་སྟོན་བྱེད་པ་དང་བསམ་འཆར་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་ཚེ་སྤྱིར་བསྐྱར་ཟློས་མི་བྱེད་པ་དང་། གྲོས་གཞི་དང་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་བསམ་འཆར་འདོན་མི་རུང་།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་གྲོས་ཐག་བཅད་པའི་དོན་ཚན་ཐད་གྲོས་ཚོགས་གཙོ་སྐྱོང་བས་ཕྱོགས་སྡོམ་གསུང་བཤད་གཞིར་འཛིན་དགོས།

དོན་ཚན་བཅུ་དགུ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་རིང་ཚོགས་ཞུགས་མི་སྣས་གྲོས་ཚོགས་སྒྲིག་ཁྲིམས་ལ་བརྩི་སྲུང་ནན་པོ་ཞུས་ནས། ཚོགས་ཁང་ནང་རང་འགུལ་ངང་ལག་ཐོགས་ཁ་པར་སོགས་འཕྲིན་གཏོང་ཡོ་བྱད་ཀྱི་སྒོ་རྒྱག་དགོས།  གསང་སྲུང་སྒྲིག་ཁྲིམས་ལ་བརྩི་སྲུང་ནན་པོ་བྱས་ནས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་ཀྱིས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་གཏམ་བཤད་སྤེལ་སྐབས་མོས་མཐུན་མ་ཐོབ་པར་བརྒྱུད་སྒྲོག་དང་ཁྱབ་འགྱེད་བྱེད་མི་ཆོག་པ་དང་།  གྲོས་ཚོགས་ཐོག་གྲོས་བསྡུར་བྱས་པའི་ཡིག་ཆ་རྣམས་ཉར་ཚགས་བྱེད་རྒྱུར་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས།  “ཚོགས་གྲོལ་ཕྱིར་བསྡུས”ཞེས་པའི་ཡི་གེ་ཅན་གྱི་ཡིག་ཆར་དམིགས་གཏད་ནས་གྲོས་ཚོགས་གྲོལ་རྗེས་གྲོས་ཚོགས་ལས་བྱེད་མི་སྣར་ཕྱིར་སློག་དགོས།  གྲོས་བྱང་དང་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་མི་སྣ་རང་དགར་ཚོགས་ཁང་དུ་ཡོང་མི་ཆོག 

ལེའུ་བདུན་པ། གྲོས་ཚོགས་གནད་ཟིན་འཆར་ཟིན་འགོད་པ་དང་མཆན་གཏོང་བྱེད་པ།

དོན་ཚན་ཉི་ཤུ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་གྲོས་ཚོགས་གནད་ཟིན་ལམ་ལུགས་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་ཡིན། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་གི་དྲུང་ཡིག་ཁག་གིས་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཟིན་ཐོ་དང་གནད་ཟིན་ཀྱི་འཆར་ཟིན་ལེགས་སྒྲིག་ལས་དོན་གྱི་འགན་འཁུར་དགོས་པ་དང་། གཞུང་ཡིག་འབྲི་སྐབས་གཟབ་ནན་ཡང་དག་དང་གྲོས་ཚོགས་གྲོས་ཆོད་དང་གཅིག་གྱུར་ཡོང་བ་བྱེད་དགོས།  གྲོས་ཚོགས་གནད་ཟིན་ནང་གྲོས་ཚོགས་དགོངས་དོན་དང་གཏན་འབེབས་དོན་ཚན་གནད་ལ་ཁེལ་པོས་མཚོན་པ་བྱས་ནས་ཡི་གེར་དག་ཆ་ལྡན་ཞིང་བརྗོད་པ་ཁ་གསལ་བ། གོ་ཆོད་ཡུན་ཚད་ལ་སྣང་ཆེན་བཅས་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་ཉེར་གཅིག ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་གནད་ཟིན་དེ་གཙོ་གཉེར་དྲུང་ཡིག་ཆེ་གཞོན་དང་དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོ། འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་གྱི་འགན་འཁུར་བློ་མཐུན། གཙོ་གཉེར་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ་བཅས་ཀྱིས་རིམ་པ་བཞིན་ཞིབ་བཤེར་བྱས་རྗེས་ཁུལ་དཔོན་ལ་བཤེར་འབེབས་བྱ་རྒྱུར་ཕུལ་དགོས་ལ། ཁུལ་དཔོན་ནམ་ཡང་ན་ཁུལ་དཔོན་གྱིས་རྒྱུན་ལས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པར་མངག་བཅོལ་བྱས་ཏེ་མཆན་གཏོང་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་ཉེར་གཉིས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་ནང་དོན་དྲིལ་སྒྲོག་སྤེལ་དགོས་ཚེ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་འབྲེལ་ཡོད་གསར་འགྱུར་སྡེ་ཚན་ལ་བརྡ་གཏོང་དགོས་པ་དང་། ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་དྲིལ་སྒྲོག་བྱེད་པའི་གསར་འགྱུར་རྩོམ་ཡིག་ངེས་པར་དུ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོ་ཡིས་བཤེར་འབེབས་བྱེད་དགོས་ལ། དགོས་ངེས་སྐབས་ཁུལ་དཔོན་ནམ་ཡང་ན་རྒྱུན་ལས་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པས་བཤེར་འབེབས་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་ཉེར་གསུམ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་དཔྱད་ཡིག་ནང་སྡེ་ཁག་དང་སྡེ་ཚན་གྱི་སྙན་ཞུ་དཔྱད་ཡིག་དང་། གྲོས་ཚོགས་ཟིན་ཐོ། གྲོས་ཚོགས་གནད་ཟིན། གྲོས་ཚོགས་ཆོག་མཆན་ཡིག་ཆ། འབྱོར་ཐོའི་རེའུ་མིག་སོགས་ཚུད་ཡོད་ལ། གསང་གནད་གཏོང་ལེན་ཁང་གིས་གཞུང་ཡིག་དོ་དམ་གཏན་འབེབས་གཞིར་བཟུང་དོ་དམ་དང་ཡིག་ཚགས་སུ་འཇོག་དགོས།  

ལེའུ་བརྒྱད་པ། གྲོས་ཚོགས་ཐོག་ཐག་བཅད་པའི་དོན་ཚན་གྱི་དོན་འཁྱོལ་ལ་སྐུལ་ལྟ་བྱེད་པ།

དོན་ཚན་ཉེར་བཞི། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་ནས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་དོན་ཚན་ཡིན་ཕྱིན། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ་དག་གིས་ལས་དོན་ལས་བགོས་གཞིར་བཟུང་སྐུལ་འདེད་མཐུན་སྦྱོར་དམ་འཛིན་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་ཉེར་ལྔ། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་ཐག་བཅད་ཅིང་ཆོག་མཆན་སྤྲད་པའི་ཡིག་ཆར་གཞུང་ལས་ཁང་གི་འབྲེལ་ཡོད་ཚན་ཁག་གིས་གོ་རིམ་ལྟར་གཞུང་ཡིག་འབྲི་བའི་འགན་འཁུར་རྒྱུ་དང་། རྩ་དོན་ཐོག་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་མཇུག་སྒྲིལ་རྗེས་ཀྱི་ཉིན5ཡི་ནང་ཚུན་དུ་སྒྲུབ་གཉེར་བྱེད་དགོས།  ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་བཟོ་བཅོས་རྒྱག་དགོས་པའི་བླང་བྱ་བཏོན་པའི་ཡིག་ཆ་དེ། འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་དང་ས་ཁུལ་གྱིས་གྲོས་ཚོགས་དགོངས་དོན་ལ་གཞིགས་ནས་བཟོ་བཅོས་ནན་ཏན་བརྒྱབ་སྟེ། གཞུང་ལས་ཁང་གི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་སྒོའི་ཚན་ཁག་གིས་ཡིག་ཆ་འབྲི་སྐབས་གནད་འཛིན་པའི་འགན་འཁུར་དགོས།  

དོན་ཚན་ཉེར་དྲུག ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྐུལ་ལྟ་ཁང་གིས་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་གི་ཐག་གཅོད་དོན་ཚན་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཚུལ་ལ་རྗེས་འདེད་སྐུལ་ལྟ་དང་དུས་ཐོག་ཏུ་བརྡ་ཁྱབ་གཏོང་རྒྱུའི་འགན་ཁུར་དགོས།  ས་གནས་སོ་སོ་དང་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་སོ་སོས་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་དོན་ཚན་སྒྲུབ་གཉེར་དང་དོན་འཁྱོལ་གྱི་ལས་དོན་ཡག་པོ་སྒྲུབ་དགོས་པ་མ་ཟད། དུས་ཐོག་ཏུ་ལས་དོན་བསྒྲུབས་ཚུལ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་ལ་སྙན་སེང་ཞུས་ནས། ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་དོན་ཚན་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་ཐུབ་པ་འགན་ལེན་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་ཉེར་བདུན། རྫོང་སོ་སོའི་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དང་། དེ་བཞིན་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་སྡེ་ཁག་སོ་སོ་དང་སྡེ་ཚན་སོ་སོས་ངེས་པར་དུ་རྒྱུན་ལས་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་གཏན་འཁེལ་བྱས་པའི་དུས་ཚད་ནང་ཐག་བཅད་པའི་དོན་ཚན་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་དགོས་པ་དང་། དམིགས་བསལ་གནས་ཚུལ་གྱི་རྐྱེན་པས་དུས་ཚོད་ནར་འགྱངས་བྱེད་དགོས་རིགས་ངེས་པར་དུ་སྔོན་ལ་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གཞུང་ལས་ཁང་ལ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས།